۳۷ ویژگی ایرانیان از دید صادق هدایت در کتاب بوف کور
دکتر احمد ب
تحلیلی از گاف سنگزاد
ویژگی سوم
با طناب مفت
حاضریم خود را دار بزنیم.
·
کشف این مسئله از سوی صادق هدایت در جامعه خویش و
یا کشف احمد ب در بوف کور صادق هدایت ـ علیرغم نهایت اختصار و ایجاز ـ سؤال
برانگیز است:
·
این مسئله به چه معنی است؟
·
نشانه چیست؟
·
ناشی از چیست؟
·
بر چه دلالت دارد؟
·
راه و راهکار غلبه بر آن از چه قرار است؟
1
با طناب مفت
حاضریم خود را دار بزنیم.
·
مفهوم مرکزی این کشف را «مفت» تشکیل می دهد.
·
مفهوم «مفت» خود بیانگر فقر سوبژکت مورد نظر حضرات است، بیانگر فقر مثلا
توده های مولد و «بی همه چیز» جامعه است.
·
چون برای طبقات حاکمه قیمت چیزها تعیین کننده نیست.
·
مال باد آورده ای در جیب
دارند و دست و دل بازانه آن را حیف و میل می کنند و در ضمیر خام و خرفت توده به
فضیلت «دست و دل باز» آراسته می شوند.
·
خوب دلیل فقر مادی مردم
جامعه چیست؟
2
·
سطح زندگی مردم هر جامعه در تحلیل نهائی در دیالک
تیک نیروهای مولده و مناسبات تولیدی تعیین می شود و در این دیالک تیک نقش تعیین
کننده از آن نیروهای مولده است.
·
در جامعه عقب مانده که مایحتاج
زندگی با وسایل تولید عهد عتیق تولید می شود، فقر امری طبیعی است.
·
تولید دستی در مقایسه با
تولید صنعتی و کارخانه ای برآیند حقیری به دنبال می آورد.
3
·
البته مناسبات تولیدی (بویژه مناسبات مالکیت) نیز
نقش معینی در سطح زندگی مردم ایفا می کند.
·
اما همانطور که اشاره شد، در دیالک تیک نیروهای مولده و مناسبات تولیدی
نقش تعیین کننده از آن نیروهای مولده است.
·
این بدان معنی است که در
جامعه سرمایه داری پیشرفته در مقایسه با جامعه فئودالی و یا سرمایه داری عقب مانده
سطح زندگی مردم بمراتب بالاتر و بهتر است.
·
اگرچه در حواشی متروپول های
سرمایه داری نیز خیل عظیمی از مردم در ذلت بسر می برند و با طناب مفت خود را دار
می زنند.
4
با طناب مفت
حاضریم خود را دار بزنیم.
·
دار زدن خویش با طناب مفت، علاوه بر اینکه نشانه
فقر مادی است، نشانه فقر معنوی نیز است.
·
در این جور جوامع، فقر مادی
به حدی است که اکثریت مردم توان از آن خود کردن نعمات معنوی (فکری و فرهنگی) را ندارد.
·
در نتیجه سطح شعور جامعه
نیز متناسب با سطح توسعه نیروهای مولده پایین تر از سطح شعور مردم متروپول های
سرمایه داری است.
·
کسی که با گاو و خر کار می
کند، طبیعی
است که از علم و فن کمتر از کسی خبر دارد که با تراکتور و یا ماشین آلات مدرن کار
می کند.
5
با طناب مفت
حاضریم خود را دار بزنیم.
·
این حقیقت امر را می توان در دیالک تیک زیربنای
جامعه (مناسبات تولیدی) و روبنای ایدئولوژیکی توضیح داد.
·
هر زیربنا قاعدتا روبنای
متناسب با خود را، هرشیوه تولید، شعور اجتماعی متناسب با خود را هم الزامی می سازد
و هم پدید می آورد.
·
وقتی اکثریت اوقات مردم صرف
تولید مایحتاج اولیه زندگی شود، طبیعی است که دیگر نیروی جسمی و روحی لازم برای
توسعه فکری و فرهنگی را در خود نیابند.
·
از این رو، مردم جامعه ای که
به سبب فقر مادی، بهره
کمتری از دانش و علم و فن و فلسفه دارند، طبیعی است که خود را با طناب مفت دار بزنند.
6
راه و راهکار غلبه بر آن از چه قرار است؟
·
حالا که به سؤالات پنهان در این مسئله تا حدودی
جواب یافتیم، می توان به راه حل ریشه ای و رادیکال آن اندیشید.
·
بدین طریق راه غلبه بر «دار
زدن اکثریت مردم با طناب مفت»، نه در فرار از جامعه بیمار محتاج مبرم به پزشک
و خودکشی در پاریس، بلکه کمک به توسعه نیروهای مولده جامعه از طریق برچیدن سدهای مادی
و معنوی برپا شده در برابر آنها ست.
·
کمک به توسعه فکری توده و
تحول بنیادی مناسبات تولیدی است.
·
روشنگری توده، بسیج توده و
تسلیح توده به تئوری رهایش اجتماعی و کمک به پیروزی انقلاب اجتماعی است.
·
تا هم زیربنای جامعه تحول
یابد و هم ببرکت تحول زیربنا، روبنای جامعه و در نتیجه، سطح فکری و فرهنگی
توده ها دگرگون شود.
ادامه دارد
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر