دایرة المعارف جامعه شناسی مارکسیستی ـ لنینیستی (۷۶۵)

 

 

 پروفسور دکتر 

ولفگانگ ایشهورن
اریش هان
مانفرد پوشمن
روبرت شولتس
هورست تاوبرت 

و دهها تن دیگر
(۱۹۶۹)

برگردان
شین میم شین 

ایستاتیستیک

(علم آمار)

ادامه 

 

  ۶

·     بررسی های سوسیولوژیکی امپیریکی (تجربی) معمولا با انبوهی از فاکت ها و معیارهای اجتماعی  مثلا مشخصات، نظرات، اعمال اشخاص و گروه هایی از اشخاص سر و کار دارند.

 

۷

·    ما مجموعه ـ اشخاص را که در این پیوند مطرح می شوند، به مثابه مجموعه محسوب می داریم.

·    افراد منفرد و یا زیرگروه ها را عناصر مجموعه محسوب می داریم.

 

۸

·    پیش شرط اساسی برای کاربست متدهای ایستاتیستیکی عبارت است از قابل اندازه گیری بودن مشخصات.

·    مقولات مربوط به مشخصات یا اعداد و ارقام هستند و یا حداقل انشقاق پذیری شان در مقولاتی که همدیگر را مستثنی می دارند، است.

·    از این رو، به عنوان مثال در نظرپرسی نمی توان جواب های مربوط به سؤالات باز را بدون کدبندی قبلی به طور ایستاتیستیکی مورد حلاجی قرار داد.

 

۹

·    ما بسته به درجه قابلیت اندازه گیری مشخصات، آنها را به سه دسته زیر طبقه بندی می کنیم:

 

الف

مشخصات نومینال

(کمی)

 

۱

·    ما مشخصه ای را مشخصه نومینال (کمی) تلقی می کنیم که حاوی مقولات غیرقابل اندازه گیری (کیفیت های) مختلف بدون سلسله مراتب باشد.

 

۲

·    مثلا مذکر و یا مؤنث باشد.

 

۳

·    اشخاصی باشند که به سؤال معین مطرح شده، با «آری» و یا «نه» جواب داده اند.

 

۴

·    مقولات مربوط به حرفه باشند.

 

ب

مشخصات اوردینال  

 

۱

·    مشخصات اوردینال می توانند بنا بر سلسله مراتب تنظیم شوند.

·    مثلا سلسله مدارج

 

۲

·    مثلا کودکان مدرسه با نمرات خیلی خوب، خوب، ناکافی در رشته درسی معینی

 

پ

مشخصات کمی

 

۱

·    مشخصات کمی به تنظیم هر عنصر با توجه به عدد اندازه گیری مربوط می شوند.

·    مثلا داتاهای دموگرافیکی زیر:

 

الف

·    سن و سال

ب

·    درآمد

پ

·    تعداد فرزندان و غیره

 

۲

·    فقط به مدد این اعداد اندازه گیری کمی می توان عملیات محاسبه ای عنصری (بنیادی) را به کار بست.

 

۳

·    ضمنا به مدد آنها ست که محاسبه وسایل حسابی (اریثمتیکی)، انحرافات از استانداردها و ضرایب قرینه ای امکان پذیر می گردد.

 

۱۰

·    باید توجه داشت که مشخصات نومینال برای افراد، با جمعبندی در مشخصات اوردینال و یا مشخصات کمی می توانند برای کلکتیو به خدمت گرفته شوند.

 

۱۱

·    مثلا بدین طریق می توان از درصد بالاتر زنان در کلکتیو و غیره دم زد.

 

ادامه دارد.