نومینالیسم (۲)

 پروفسور دکتر مانفرد بور

برگردان

 شین میم شین

  موضع نومینالیسم نسبت به مسئله مفاهیم عام   

۱

·      موضع نومینالیستی نسبت به مسئله مفاهیم عام به شرح زیر فرمولبندی می شود:

الف

·      عام واقعیت ندارد.

ب

·      فقط منفرد و چیزهای فردی وجود دارند.

پ

·      مفاهیم عام عبارتند از نام های صرف (اسامی جمع صرف) برای چیزهای مشخص و در نتیجه عمل منطقی انتزاع از این چیزهای مشخص به وجود امده اند.

۲

·      به نظر روشلین، مفاهیم عام فقط نام هائی به معنای کلمات مصطلح اند و فاقد معنی اند.

۳

·      به نظر اوکام، مفاهیم عام عبارتند از طرح ها، اصطلاحات، علائم و مضامین معینی که در تفکر به جای چیزهای مشخص به کار  می روند و تفکر انسانی به کمک  آنها چیزهای مشخص را نامگذاری می کند و مشخص می سازد.

۴

·      علاوه بر این دو موضعگیری، راه حل های نومینالیستی دیگری نیز نسبت به مسئله مفاهیم عام وجود داشته اند که در این و یا آن نکته به روشلین و یا به اوکام نزدیک و یا دور بوده اند.

۵

·      اما ماهیت نومینالیسم را انواع مختلف پاسخ نومینالیستی به مسئله مفاهیم عام تشکیل نمی دهند.

·      آنها علیرغم محتوای چه بسا تیزهوشانه شان، برای توسعه تفکر فلسفی از اهمیت اندکی برخوردارند.

تز اساسی نومینالیسم

۱

·      عنصر مترقی، نوین و تعیین کننده نومینالیسم عبارت است از  تأکید بی حد و مرز آن بر منفرد و چیزهای فردی (به زبان مدرن، تأکید بر حسی، تجسم پذیر، فرد) و واقعیت قائل شدن به آنها.

۲

·      این تز اساسی نومینالیسم را کلیه نمایندگان آن (با قاطعیت و پیگیری های متفاوت) نمایندگی می کردند.

فونکسیون های تز اساسی نومینالیسم

۱

·      نومینالیسم ـ در وهله اول ـ به برکت  این تز اساسی است که به لحاظ  تاریخی به انحای متنوع، سد شکن و مؤثر واقع شده است.

۲

·      نومینالیسم با وارونه سازی رابطه منفرد و عام مورد نظر کلیسای کاتولیکی قرون وسطی، ضمن تحقیر بی پروای عام، پایه و اساس فکری کلیسای کاتولیکی را به لرزه در افکنده بود.

فونکسیون اول نومینالیسم

·      انکار واقعیت (واقعی بودن) عام، نتیجه ناگزیرش این می شود که اولا کلیسا نتواند خود را به مثابه   مجمع فراگیر قلمداد کند.

·      یعنی به مثابه نهاد، ابلاغ مشیت الهی را در سراسر زمین در انحصار خود داشته باشد و یگانه واسطه میان خدا و افراد بشر و وسیله تقرب (نزدیکی) انسان ها به خدا باشد.

فونکسیون دوم نومینالیسم

۱

·      انکار وجود عام، ثانیا سبب می شود که هیرارشی (سلسله مراتب) کلیسا و دگم های متافیزیکی آن که همه حاوی عام های درجه عالی اند، دیگر نتوانند تعیین کننده باشند، بلکه تعیین کننده در وهله اول اعضای منفرد کلیسا و انسان های منفرد باشند.

۲

·      بنا بر پیش شرط های نومینالیستی، کلیسا در مجموع عبارت می شود از نامی (اسم جمعی) برای اعضای منفرد آن (و یا برای ارگان های آن)

۳

·      اما اگر اعضای منفرد کلیسا واقعا تعیین کننده باشند، آنگاه سلسله مراتب کلیسا به مثابه   واسطه میان خدا و مؤمنین منفرد زاید می شود.

۴

·      در این صورت، هرعضو کلیسا ـ به مثابه منفرد ـ در مقایسه با کلیسا ـ به مثابه   عام ـ  به خدا نزدیکتر خواهد بود.

۵

·      موضع نومینالیستی نسبت به عام، هیرارشی ستیزی (سلسله مراتب ستیزی) را در بطن خود دارد.

۶

·      عرفان انقلابی قرن شانزدهم میلادی را در صورت استفاده از استدلالات نومینالیستی، دیگر نیازی به پنهان کردن هیرارشی ستیزی (سلسله مراتب ستیزی) خود نخواهد بود.

ادامه دارد.