هرمزیانیسم (2) (بخش آخر)

پروفسور دکتر هاینتس پپرله

برگردان شین میم شین

·       اگرچه فلسفه هرمز، بلحاظ محتوا، اهمیت ناچیزی دارد، اما در فلسفه کاتولیکی گامی به جلو محسوب می شود.

1

·       هرمز، بمثابه کسی که نظریات کانت را رد کرده، معروف شد  و هواداران بسیاری پیدا کرد.

·       (اشترفلد، بالتسر، براون، الوه نیچ و امثالهم)

2

·       عظمت نفوذ او به هنگام مرگ او در سال 1831 میلادی، آن چنان بود که تئولوژی و فلسفه کاتولیکی در پروس، عمدتا زیر سلطه او قرار داشتند و بخشی از روحانیت کاتولیکی نیز پیرو او بودند.

3

·       البته مخالفت های نیز قبلا بر ضد نظریات او صورت گرفته اند:

الف

·       محفل رومانتیکی حول ویندیشمن و اسکولاستیسین هائی از قبیل کلوتیگن و پرون، هرمزیانیست ها را به عدم ارتدوکسی (سستی ایمان) متهم می کردند و پیشداوری های خود را در سال 1835 میلادی از طریق اسربیسیماس به گوش گریگور شانزدهم (پاپ)  نیز رساندند.

ب

·       ایرادات اصلی وارده برهرمزیانیسم بشرح زیر بوده اند:

1

·       موضع منفی هرمز نسبت به اسکولاستیک

2

·       «شک مثبت» او

3

·       کوشش او در راه وابسته ساختن اعتقاد کاتولیکی به عقل.

ت

·       گئورگ شانزدهم (پاپ) در جدال برسر هرمز گفت که «هر دو اشتباه می کنند، هم کسانی که همه چیز را به اعتقاد می دهند و برای عقل چیزی باقی نمی گذارند و هم کسانی که همه چیز را به عقل می دهند و برای اعتقاد چیزی باقی نمی گذارند.»

4

 فبرونیوس یوستینوس 

(یوهان نیکولاس فون هونتهایم) (1701 ـ 1790)

اسقف بلژیکی و منتقد مقام پاپ در کلیسای کاتولیکی

مؤسس فبرونیانیسم

به مثابه جنبش رفرمیستی در کاتولیسیسم قرن هجدهم

·       هرمز، بلحاظ سیاسی، طرفدار آموزش فبرونیوس بود که حامل نظریات دموکراتیک بود و تعلقات ملی را در سازمان کلیسا درنظر می گرفت.

·       این امر نیز موجب خصومت محافظه کاران و پاپ پرستان افراطی با هرمزیانیسم شد.

5

·       مبارزه بر سر هرمزیانیسم که پس از محکومیت هرمز تا سال های 40 قرن نوزدهم ادامه یافت، برای تاریخ کل فلسفه اهمیت زیادی ندارد.

·       ولی برای فهم فلسفه کاتولیکی در قرن نوزدهم از این نظر مهم است که سرنوشت فلسفه کاتولیکی در آن تعیین شد.

6

·       کلیسای کاتولیکی با محکوم کردن هرمزیانیسم دست رد بر سینه جریانی زد که قصد مدرنیزه کردن فلسفه کلیسای کاتولیکی را داشت و به عوض آن در جهت احیای مجدد فلسفه اسکولاستیکی حرکت کرد.

·       مراجعه کنید به نئواسکولاستیک در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

پایان