پروفسور دکتر مانفرد بور
برگردان
۱۳
· خرد در تفکر بورژوائی عصر جدید به مسئله اساسی دوران مربوط می شود:
· به مسئله گذار از جامعه فئودالی به جامعه بورژوائی.
· مراجعه کنید به دوران
۱۴
· فلسفه کلاسیک بورژوائی، برای خرد فرمول زیر را عرضه می کند:
· سلطه معقول انسان بر طبیعت و جامعه، البته به کمک خرد.
۱۵
· از این رو، مفهوم خرد در تفکر بورژوائی کلاسیک حاوی جنبه انتقادی ـ اجتماعی مطلوب بوده است.
۱۶
· این امر برای درک تاریخ توسعه فلسفه کلاسیک بورژوائی ضرورت بی چون و چرا دارد.
۱۷
· اما این امر بدان معنی نیست، که در محافل مترقی فلسفه کلاسیک بورژوائی جدال های فکری به لحاظ معرفتی ـ نظری (تئوری شناخت) در باره مفهوم خرد نبوده است.
۱۸
· این جدال ها گاهی خصلت معرفتی ـ نظری صرف به خود می گرفتند.
· مثلا جدال دکارت، لایب نیتس و جان لاک بر سر «ایده های مادرزاد».
۱۹
· اما در این جدال ها نیز مسئله اصلی تاریخی ـ جامعتی آن زمان مطرح بوده است.
· یعنی موضعگیری نظریه پردازان بورژوازی مترقی نسبت بدان.
۲۰
· این جدال ها به دلایل فلسفی (به لحاظ تاریخ ایده ها) و تاریخی ـ علمی بوده اند، که فرم معرفتی ـ نظری به خود می گرفتند.
۲۱
· این امر در اوایل تفکر بورژوائی خودنمائی می کند.
۲۲
· ورود تفکر کلاسیک بورژوائی زیر بیرق بی چون و چرای خرد به میدان، نمایندگان تفکر کهنه را شوکه می کند.
۲۳
· چون تفکرکلاسیک بورژوائی، آنچه را که تا آن زمان مبتنی بر خرد و در واقع مبتنی بر اوتوریته ـ به طور کلی ـ محسوب می شد، با حربه خرد مورد حمله انتقادی قرار می دهد.
۲۴
· علاوه بر این، تفکر بورژوائی با انتقاد از اوتوریته، بنا بر وضع و حال موجود، قدرت حاکم را مورد حمله قرار می دهد.
· قدرت حاکمی، که قانونیت خود را مدیون همین اوتوریته بوده است.
۲۵
· اما در عین حال نباید فراموش کرد که این تفکر جدید چیزی را پیش شرط قرار می دهد، که در واقع (اگر مته به خشخاش بگذاریم) می بایستی اول اثبات شود:
· خرد!
۲۶
· خرد بی تردید کلمه ای آشنا بوده است.
۲۷
· ولی مفهوم خرد در تفکر بورژوازی آغازین (مفهوم بورژوائی خرد) محتوائی کسب می کند، که با محتوای مفهوم سنتی خرد تفاوت بنیادی دارد.
۲۸
· از این رو، خرد در تفکر جدید بورژوائی، برای کلیه افراد وابسته به ایدئولوژی کهنه پدیده ای بیگانه، غریب و ناآشنا جلوه می کند.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر