خود آموز خود اندیشی (۱۱۲۵)

شین میم شین

بوستان

باب سوم

در عشق و مستی و شور

حکایت پنجم

(دکتر حسین رزمجو، «بوستان سعدی»، ص  ۸۶)

ما به سوی آنچه دانش زمانه مان نموده، می رویم

  

جهل «پیر فرخنده فال» را از پاسخش به پرسش نوعروس نیز می توان به عیان دید:

 

یکی پاسخش داد، شیرین و خوش

که گر خوبروی است، بارش بکش

معنی تحت اللفظی:

پیر فرخنده فال گفت:

اگر همسرت شیرین و خوش است، تحملش کن.

 

سعدی

 در این بیت شعر،

 دیالک تیک نمود و بود (ماهیت) را به شکل دیالک تیک روی و خوی بسط و تعمیم می دهد و نقش تعیین کننده را از آن نمود (روی) می داند:

«اگر خوبروی است، بارش بکش!»

 

این همان سعدی است که اغلب نقش تعیین کننده را از آن بود (ماهیت، خوی و سیرت و مغز و غیره) می داند و بر آن تأکید مؤکد می ورزد.

 

سعدی هر هنر خارق العاده ای هم که داشته باشد، هنر حل مشکلات مردم را ندارد.

به نظر او هرکس خوبروی باشد، باید گرده بر یوغش سپرد و تحملش کرد.

مفهوم «خوبروی» را سعدی به مثابه ضد «ترش روی» به کار می برد.

عروس جوان باید به خاطر روی خوب شوهرش، خوی زشت (نامهربانی) او را تحمل کند و هر روز چند وعده شلاق و مشت و لگد بخورد و توهین بشنود.

 

ادامه دارد.