فرهنگ مفاهیم فلسفی (م) مکتب کپنهاگن (۲) (بخش آخر)

 پروفسور دکتر هلموت میلکه

برگردان 

شین میم شین

 

۱۵

·     دلیل اصلی (دلیل معرفتی. مترجم) برای تلاش مبتنی بر تفسیر ایدئالیستی ـ ذهنی فیزیک کوانتومی توسط مکتب کپنهاگن، فقدان تصورات دیالک تیکی از ساختار ماده و قبل از همه از وحدت عناصر متضاد (مثلا اقطاب دیالک تیکی ذره و موج. مترجم) بود.

 

·     مراجعه کنید به تضاد

 

۱۶

·     حقیقت امری در این زمینه نقش مهمی بازی کرده است.

·     این حقیقت امر که درک مکانیسیستی تا آن زمان رایج از علیت در فیزیک کوانتومی ورشکست شده بود.

 

۱۷

·     اگر کسی (آنسان که در سال های ۲۰ قرن بیستم در فیزیک بالاعم رواج داشت)، درک ماتریالیستی ـ مکانیکی از علیت را مطلق کند و آن را تنها درک ممکنه تصور کند، این انکار به مثابه یکی از حقایق امور برای رسیدن به نفی و گشتاور (ممان) ضرور در توسعه تئوری فیزیکی مربوطه خواهد بود.

 

۱۸

·     تعمیمات فلسفی که بلافاصله از کشفیات جدید در فیزیک کوانتومی به عمل آمدند و در آثار جردان فرم افراطی شان نمودار شد، شتابزده و سست بنیاد بودند. 

 

۱۹

·     بورن بیدرنگ دریافت که چه چیزهایی باید نفی می شدند:

 

الف

·     «دترمینیسم فیزیک کلاسیک»

 

ب

·     «مفهوم مبتذل راسیونالیته (عقلیت) که پارتیکل (اجزاء) فیزیک اتمی را چنان درک می کرد که انگار آنها ذرات شنی کوچکی اند.»

·     (بورن «فیزیک در تحول زمان من»، ص ۱۷۹)

 

۲۰

 

ولادیمیر فوک
(Vladimir Fock)

(۱۸۹۸ ـ ۱۹۷۴)

 

·     در رابطه با تفسیر ایستاتیستیکی (علم الآماری) تئوری کوانتومی، ولادیمیر فوک ـ فیزیک دان اتحاد جماهیر شوروی ـ چند سال قبل نشان داد که آن، روی هم رفته ربطی به موضع پوزیتیویستی ندارد.

·     و لذا به تفسیر ماتریالیستی ـ دیالک تیکی مربوط می شود که اندیشه اصلی اش به رسمیت شناسی تصادف عینی و دترمینسم دیالک تیکی مرتبط با آن است که کاملا با صرفنظر از پارامتر پنهان مطابقت دارد.

·     او ضمنا تعین (دترمینیته) ایستاتیستیکی را نیز به رسمیت شناخت.

 

پارامتر پنهان

در فیزیک، تئوری‌های متغیر پنهان پیشنهادی است برای ارائه توضیحات جبرگرایانه از پدیده‌های مکانیک کوانتومی، از طریق معرفی موجودیت‌های فرضی غیرقابل روئیت است. 

وجود عدم قطعیت در برخی از اندازه‌گیری‌ها به عنوان بخشی از فرمول بندی ریاضی مکانیک کوانتومی فرض می‌شود.  

ویکی‌پدیا

 

پایان