پروفسور
دکتر هورست هولتسر
فصل هشتم
علوم
اجتماعی / جامعه شناسی
برگردان
شین میم شین
فصل
هشتم
بخش
چهارم
پرده
پوشی ایده ئولوژیکی جامعه طبقاتی
امیل
دورکهایم
پیشکش
به
ابوتراب
باقرزاده
(
۱۳۰۹ ـ
۱۳٦۷)
در
بابل کنار مازندران به دنیا آمد
در
اوین به دار اویخته شد.
64
·
دورکهایم این تز خود را در اثر خود
تحت عنوان «فرم های بنیادی حیات مذهبی»، به طرز دامنه داری تصویر می کند و سرانجام
خدا را به مثابه بیانگر سمبلیکی قدرت هنجاری جامعه جا می زند.
·
(دورکهایم، «فرم های بنیادی حیات مذهبی»،
1912)
65
·
دورکهایم دو سال پس از انتشار این
اثر، در مؤخره مستقلی به نتیجه نهائی زیر می رسد:
·
«منافع کل حتما نباید با منافع اجزاء منفرد
منطبق باشد.
·
به همین دلیل، جامعه به مثابه
سیستم قواعد هنجاری و تدابیر مؤسساتی (نهادی) نمی تواند تشکیل و حفظ شود، اگر به
طور مداوم از ما قربانی نطلبد.
·
امری که برای ما دردناک است.
·
به این دلیل که جامعه بالاتر از ما
ست، ما باید تسلیم آن شویم و از خود بگذریم.
·
تسلیم و از خود گذشتگی یعنی اینکه
به نحوی از انحاء در طبیعت اشیاء مداخله نکنیم.
·
طبیعت اشیاء را به حال خود رها
کنیم.
·
کاری که کم و بیش نمی تواند بدون
تحمل تنش درد انگیز صورت گیرد.»
·
(دورکهایم، «دوئالیسم طبیعت انسانی و شرایط
اجتماعی آن»، 1914
·
یوناس، «تاریخ جامعه شناسی»، ص
368، 380)
66
·
دورکهایم اکنون با مجموعه طرح های
سوسیولوژیکی اش، توانسته ساز و برگ استدلالی لازم برای توجیه دعاوی واقعی خود به
دست آورد.
·
او این دعاوی خود را که مرتب مورد
تأکید قرار می دهد، از منافع عملی و سیاسی خود استخراج می کند.
·
هدف و آماج دورکهایم این است که
فرانسه درگیر در منجلاب تضادهای طبقاتی را از طریق نهادینه کردن «همبستگی» اجتماعی
دست و پاگیر نجات دهد.
67
·
مارکس تعین طبقاتی ـ اجتماعی جامعه
فرانسه را و دولت آن را افشا می کند.
الف
·
مارکس پیش شرط تشکیل جامعه هومان
(انسانی) را در حل انقلابی آنتاگونیسم اجتماعی می داند.
·
(آنتاگونیسم به تضاد آشتی ناپذیر در جامعه بشری
اطلاق می شود. مترجم)
ب
·
مارکس پیش شرط تشکیل جامعه هومان
را در سازماندهی امکانات صنعتی ـ تقسیم کاری در راستای خدمت به خودفرمائی مولدین
حقیقی جامعه و نه در راستای از خود بیگانه سازی آنها می داند.
68
·
دورکهایم راه مطلقا مخالف راه
مارکس را در پیش می گیرد.
الف
·
دورکهایم تقسیم کار کاپیتالیستی ـ
صنعتی را به مثابه «نظم مبتنی بر طبیعت اشیاء» جا می زند.
·
(دورکهایم، «سوسیالیسم و سن سیمون»، ص 153)
ب
·
دورکهایم ادعا می کند که این نظم،
هر عضو جامعه را بر اساس «استعداد های طبیعی اش» بطور اوتوماتیک و خود به خودی به
جای «درستی» سوق می دهد.
ت
·
در قاموس دورکهایم، مطالبات نهفته
در این تقسیم کار را که در نظام هنجاری همبستگی ارگانیکی جمعبندی می شوند، فقط
باید پذیرفت و خود را با آن تطبیق داد تا جامعه ی بطور هماهنگ سازمانیافته تشکیل
شود.
پ
·
دورکهایم ضامن همبستگی ارگانیکی را
ـ قبل از همه ـ در هنجاربندی مناسبات اجتماعی توسط جهانتصویر فونکسیونالیستی ـ
ارگانولوژیکی می داند و با دور زدن شرایط طبقاتی رئال (واقعی) در فرانسه، می کوشد که آن را بطور بیواسطه از
«فرامین» تقسیم کار انتزاعی و «بلحاظ اجتماعی توخالی» استخراج کند.
·
مراجعه کنید به جهان بینی،
جهانتصویر در تارنمای دایرة المعارف روشنگری
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر