پروفسور
دکتر هانس یورگ سندکولر
فصل هفتم
ماتریالیسم
برگردان
شین میم شین
بخش
هفتم
ماتریالیسم،
مارکسیسم و رویزیون در دیالک تیک ماتریالیستی
پیشکش
به
حیدر
مهرگان
51
·
«فلسفه
واقعیت» دورینگ بطلان خود را هم در مقابله با استقراء ماورای تجربی امکان شناخت آشکارا
نمودار می سازد و هم در مقابله با برهان حد و مرز شناخت.
52
·
«فلسفه
واقعیت» دورینگ اما به مثابه پوزیتیویسم، معیارهای تعیین کننده ای را با
نئوکانتیانیسم به اشتراک می گذارد.
·
نئوکانتیانیسمی که به نوبه خود،
اثبات سنسوئالیستی و رئالیستی پوزیتیویسم مبتنی بر علوم طبیعی را مردود می داند.
·
مراجعه کنید به سنسوئالیسم (حسگرائی)،
پوزیتیویسم، نئوکانتیانیسم در تارنمای
دایرة المعارف روشنگری
53
·
مرزبندی روشن میان مواضع تئوریکی
متفاوت که جنبش کارگری را تحت تأثیر قرار می دادند، دشوار است.
·
برای اینکه طرح های جهان بینانه در
داخل جنبش کارگری ملغمه ای را تشکیل می دادند که متشکل از عناصر زیر بوده اند:
الف
·
ماتریالیسم ناتورالیستی
ب
·
رئالیسم پوزیتیویستی
ت
·
تئوری شناخت نئوکانتیانیستی
پ
·
اتیک (اخلاق)
54
آگوست ببل (1840 ـ 1913)
از مؤسسین جنبش سوسیال ـ دموکراتیک کارگری سازمان یافته
از همکاران ویلهلم لیبکنشت
از مؤسسین حزب سوسیال ـ دموکرات کارگری آلمان
از دست اندرکاران اتحاد میان انجمن های کارگری آلمان و حزب
سوسیال ـ دموکرات کارگری آلمان
مؤلف آثار بیشمار، از جمله «زن و سوسیالیسم» (1879)
·
این اوضاع و احوال در سخنرانی
آگوست ببل در سپتامبر 1878 در رایشتاگ (مجلس آلمان) بازتاب می یابد.
·
این سخنرانی اندکی قبل از انتشار
آنتی دورینگ انگلس در مطبوعات حزب سوسیال ـ دموکرات، صورت گرفته است.
55
·
ببل می گوید:
الف
·
«علما
همه از دم یکی پس از دیگری به برنامه حزب سوسیال ـ دموکراسی نزدیکتر می
شوند.»
ب
·
«گرایشات
سوسیال ـ دموکراتیکی در برگیرنده گرایشات زیر است:
1
·
اقتصاد سیاسی
2
·
علوم طبیعی
3
·
تاریخ فرهنگ
4
·
فلسفه
5
·
و خلاصه، همه عرصه های حیات علمی
ت
·
کل علم مدرن دست در دست با ما کار
می کند.
·
علما در خدمت اهداف سوسیال ـ
دموکراسی هستند و باید خادم این اهداف باشند.»
· (ببل،
«حزب طبقه کارگر را نمی توان با قانون استثنائی نابود ساخت.»، آثار و سخنرانی های
منتخب، جلد 211، 1978، ص 31)
56
·
علمتصویر در انطباق با همین انتظار
سیاسی است:
·
معیار قبول علم نه لیاقت توضیحی و
یا محدودیت توضیحی آن، بلکه خصلت اجتماعی ارزیابی از علم است.
·
علمی که فاقد سمتگیری طبقاتی در
سیر تشکیل خویش است.
الف
کارل کائوتسکی (1854 ـ 1938)
فیلسوف و سیاستمدار چکی ـ آلمانی
از نظریه پردازان مارکسیسم و از اولین رهبران حزب سوسیال دموکرات
آلمان
از مهم ترین و مشهورترین تئوریسین‌های انترناسیونال
دوم
از مخالفین انقلاب اکتبر
مؤلف آثار بیشمار
·
وقتی کارل کائوتسکی از «علم
بورژوائی و علم پرولتری» سخن می گوید، حاکی از همین قضیه است.
·
(کارل
کائوتسکی، «تکثیر و توسعه در طبیعت و جامعه»، 3، 1921، ص 127)
ب
·
مهمترین سند حاکی از تزلزل ایده
ئولوژیکی در جنبش سوسیال ـ دموکراتیکی، «فرهنگ لغات خارجی خلق» به قلم ویلهلم
لیبکنشت است که بعدها بارها به چاپ می رسد و به «فرهنگ لغات خارجی خلق لیب کنشت»
معروف می گردد.
ت
·
در چاپ 14 آن در سال 1919، بی
کمترین اعتنائی به آنتی دورینگ انگلس و ماتریالیسم و امپیریوکریتیسیسم لنین، به
جفنگ های زیر برمی خوریم:
1
·
تعریف ماده:
·
چیز، چیز اولیه، چیزی بنیادی، ضمنا
چرک
2
·
تعریف مادی:
·
جسمانی، شیئی، ماهوی، نتراشیده ـ
نخراشیده
3
·
تعریف ماتریالیسم:
·
نگرشی که بنا بر آن، ماده و یا هر چیز
محسوس به مثابه کل وجود و کل حیات تلقی می شود.
·
ماتریالیسم پدیده های پسیکولوژیکی
را نیز ناشی از علل مادی می داند و به مثابه بروز حیات مادی تلقی می کند (بر خلاف
اسپیریتوئالیسم و یا روحگرائی)
4
·
ماتریالیست حیات روحی را نتیجه
فونکسیون حیات ارگانیکی و جسمانی می داند.»
·
(لیبکنشت،
«فرهنگ لغات خارجی خلق»، 1919، جلد 14، ص 265)
57
·
این طرز تلقی در مغایرت با از آن
خود کردن دانش علمی (علوم طبیعی) در آماج های عملی است.
·
بر خلاف آن است که مارکس در بررسی
شیمی کشاورزی نمودار می سازد.
58
·
این به معنی تقبل جهان بینانه طرح
ماتریالیسم بورژوائی و ماتریالیسم غیر دیالک تیکی است.
59
·
این طرز تلقی مضرات ماندگار زیر را
از خود در جنبش کارگری به جا می گذارد:
الف
·
سوء تفاهم کارل کائوتسکی مبنی بر
اینکه «ماتریالیستی یعنی متد علوم طبیعی» را
·
(کارل
کائوتسکی، «ماتریالیسم تاریخی»، جلد 1، ص 45)
ب
·
فرمول الکساندر بوگدانف، مبنی بر
اینکه «مارکسیسم چیزی جز یک فلسفه علمی ـ طبیعی (مبتنی بر علوم طبیعی) حیات
اجتماعی نیست.»
·
(بوگدانف،
«عصر جدید» 26، 1908، ص 69)
ت
·
ماتریالیسم علوم طبیعی گرائی ن. گ.
چرن شفسکی در روسیه که ظاهرا زمینه را برای پذیرش مارکسیسم آماده می ساخت.
·
(چرنشفسکی،
«اصل انتروپولوژیکی، خصلت دانش بشری»، آثار منتخب، 1953)
پ
·
فرم مبتنی بر تئوری اوولوسیون
مارکسیسم توسط ادوارد اوه لینگ.
·
(اوه
لینگ، «چارلز داروین و کارل مارکس»، عصر جدید 15/2، ص 745 ـ 757)
60
·
همه این جفنگیات حاکی از آنند که
ماتریالیسم تاریخی در اقتصاد سیاسی مارکس و ماتریالیسم تاریخی در آنتی دورینگ
انگلس اصلا درک و هضم و پذیرفته نشده است.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر