تئوری هنر (11)

اثری از حسین رزاقی

پروفسور دکتر ویلهلم گیروس

برگردان شین میم شین

1

·        قابل توجه این است که درجه توسعه هنر قرن شانزدهم و هفدهم از درجه توسعه تئوری هنر در این دو قرن بمراتب بالاتر است و غول های هنری زیر را در دامان خود پرورده است:

الف

 فرانسوا رابلا  (1494 ـ 1553) 

از نویسندگان برجسته رنسانس فرانسه

·        رابلا

ب

ویلیام شکسپیر (1564 ـ 1616) 

شاعر، نمایشنامه نویس بزرگ انگلیس

آثار:

• اُتللو
• مکبث
• هملت
• ژولیوس سزار
• رومئو و ژولیت
• شاه لیر
• تاجر ونیزی
• رؤیای شب نیمه تابستان
• هنری ششم
• دو نجیب‌زاده ورونایی
• تیتوس آندرونیکوس
• کینگ جان
• هنری چهارم
• کمدی اشتباهات
• هیاهوی بسیار برای هیچ
• هنری پنجم
• تروئیلوس و کریسدا
• آنتونیوس و کلئوپاترا
• تیمون آتنی
• پریکلس
• کوریولانوس
• حکایت زمستان
• هنری هشتم
• رام کردن زن سرکش

اشعار غنایی شکسپیر نیز از شاهکارهای شعر و ادبیات انگلیسی است. از آن جمله می ‌توان به منظومه‌های زیر اشاره کرد:

• مجموعه غزلیات شکسپیر
• ونوس و آدونیس
• زائر پرشور

·        شکسپیر

ت

 دون میگل د سِروانتِس سا آودرا (1547 ـ 1616)

رمان‌ نویس، شاعر، نقاش و نمایشنامه ‌نویس اسپانیا

مؤلف رمان «دن کیشوت»

به روایتی، اولین رمان مدرن و یکی از بهترین آثار ادبی جهان

·        سروانتس

پ

 ژان باپتیست پوکلن (مولیر) (1622 ـ 1673)

همراه با کورنی و ژان راسین

جزو سه درام نویس بزرگ قرن هفدهم فرانسه

کمدی نویس و هنرپیشه تئاتر

·        مولیر

2

گوت هلد افرائیم لسینگ (1729 ـ 1781)

نویسنده و شاعر برجسته روشنگری آلمان

·        ضربه تعیین کننده بر متافیزیک هنجاری هنر قرن هفدهم و تئوری هنر کوته بین این قرن بوسیله گوت هلد افرائیم لسینگ و هردر فرود آمد.

3

 جنبش ادبی و جنبش جوانان موسوم به «هجوم و فشار»

(1767 ـ 1785) 

تحت نام اثری از فریدریش ماکسیمیلیان کلینگر

شاعر آلمانی

جنبشی بر ضد مواضع خردگرایانه روشنگری آلمان و به طرفداری از احساسات طبیعی، آزادیو غیره

این جنبش ادبی را به دلیل تجلیل از «نوابغ اصیل» به مثابه «سرمشق اولیه انسان و هنرمند متعالی»، «دوره نبوغ» نیز می نامند.  

·        نظرات تئوریکی لسینگ و هردر به انحلال جنبش «هجوم و فشار» منجر شد.

 فریدریش ماکسیمیلیان کلینگر (1752 ـ 1831) 

شاعر و درام نویس آلمانی

مؤلف «هجوم و فشار»

4

 یوهان گوتفرید هردر (1744 ـ 1803)

نویسنده، شاعر، مترجم، تئولوگ، فیلسوف تاریخ و فرهنگ کلاسیک وایمار (آلمان)

متنفذترین نویسنده و متفکر عصر روشنگری

ستارگان چهارگانه وایمار (هردر، وایلند، گوته، شیللر)

آثار:

بررسی منشاء زبان

ایده هائی راجع به فلسفه تاریخ بشریت

باد و  خورشید

متانقدی بر «نقد خرد محض» کانت

·        خدمت بزرگ هردر شناخت این حقیقت امر بود که هنر تابع قوانین توسعه و تکامل است:

·        توسعه هنری امری قانونمند است.

5

·        نظرات هردر تغییری بالنده در تصورات زیر پدید آورد:

الف

·        در تصورات مربوط به ماهیت هنر

ب

·        در تصورات مربوط به فونکسیون هنر

ت

·        در تصورات مربوط به پیدایش هنر

پ

·        در تصورات مربوط به شیوه تأثیر گذاری  هنر

6

·        نظرات هردر را می توان در سه نکته اصلی زیر جمعبندی کرد:

نکته اول

1

·        زمینه مادری واقعی هر هنری، خلق است.

2

·        دوری هنر از خلق به معنی فساد و زوال هنر است.

3

·        نزدیکی هنر به خلق، معیار ارزشی هنر محسوب می شود.

نکته دوم

1

·        همه خلق ها دارای استعداد هنری در مقیاس جهانی اند.

2

·        تئوری توسعه خطی فرهنگ متعالی اروپائی مورد نظر تئوری هنری کلاسیک فرانسه، تجاوز تله ئولوژیکی، ضد خلقی و ضد هنری در تاریخ بوسیله حکومت مطلقه و استبداد بوده است.

·        (تئوری کلاسیک فرانسه، هنر قرن هفدهم را به مثابه آماج نهائی  و قله تکاملی ئی تلقی می کرد که از هلاس یونان به روم ایتالیا، بعد به فلورانس و مستقیما به مارسه (فرانسه) رسیده است.  مترجم)  

3

·        هنر پدیده ای جهانی است.

نکته سوم

1

·         هر هنر ـ بسان هر چیز دیگری، مثلا نهادهای اجتماعی و سیاسی که انسان ها پدید می آورند ـ  پدیده ای تاریخی است.

2

·        هر هنری در تأثیر متقابل با صعود و سقوط انسان ها قرار دارد.

3

·        هنجارهای هنری مستقل از زمان و مکان وجود ندارند.

7

 یوهان یوآخیم وینکلمان (1717 ـ 1768)

باستان شناس، نویسنده هنری روشنگری آغازین آلمان

مؤسس باستان شناسی علمی و تاریخ هنر 

·        هردر همراه با لسینگ و وینکلمان رهگشای دوره رونق استه تیک کلاسیک آلمان و استنباط نوین از جهان باستان کلاسیک بوده که به وسیله افراد زیر به نقطه اوج خود می رسد:

1

·        گوته

2

 فریدریش شیللر (1759 ـ 1805) و گوته

شاعر، نمایشنامه نویس، مورخ، فیلسوف آلمانی

ویلند، گوته، هردر و شیللر ستاره های چهارگانه جمهوری وایمار محسوب می شوند.

·        شیللر

3

 ویلهلم فون هومبولت (1767 ـ 1835)

استاد دانشگاه، سیاستمدار، مؤسس دانشگاه برلین

مؤلف آثار متعدد در زمینه های مختلف

از شخصیت های مؤثر و متنفذ در تاریخ فرهنگ آلمان

·        ویلهلم فون هومبولت

4

·        هگل

ادامه دارد.