توضیح مکاتب مهم مربوط به «تئوری شناخت» (28)

پوزیتیویسم (1)
پروفسور دکتر مانفرد بور
پروفسور گئورگ کلاوس
برگردان شین میم شین

• پوزیتیویسم ، جریان ایدئالیستی ـ ذهنی و ماهیتا اگنوستیسیستی فلسفه بورژوائی در قرن 19 و 20 میلادی بوده است.

• مراجعه کنید به اگنوستیسیسم (ندانمگرائی) در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

1

• پوزیتیویسم ـ بمعنای محدود کلمه ـ به موضعگیری اساسی معرفتی ـ نظری و متدئولوژیکی ئی اطلاق می شود که تنها دسترس پذیرها (آنچه که مشخصا وجود دارد) یعنی حقایق امور «مثبت» (قابل ادراک) حاصله از طریق مشاهده را منبع و سرچشمه هر شناختی می داند.
• این حقایق امور «مثبت» را ما تنها بمثابه انبوهی از احساس ها (بمثابه تنوعی از ادراکات حسی) بدست می آوریم، احساس هائی که حاوی قاعده مندی های معینی باشند.

2

• جهان عینی ـ واقعی خارجی اما دسترس پذیر نیست، زیرا در احساس های ما نشانه ای از آن بمثابه جهان عینی ـ واقعی وجود ندارد.
• به همین دلیل، پوزیتیویسم مسئله اساسی فلسفه را «مسئله نما» تلقی می کند.

• (مسئله اساسی فلسفه عبارت است از مسئله مربوط به رابطه ماده و روح، وجود و شعور و یا طبیعت و تفکر.
• مسئله اساسی فلسفه عالی ترین مسئله فلسفه است که تقسیم بندی سیستم ها و نگرش های فلسفی به دو جریان اصلی ماتریالیسم و ایدئالیسم و حل بنیادی کلیه مسائل مهم فلسفی وابسته به پاسخی است که بدان داده می شود.
• مراجعه کنید به مسئله اساسی فلسفه در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

3

• پوزیتیویسم بدو دسته تقسیم بندی می شود:

الف

• پوزیتیویسم قدیم (پوزیتیویسم فرانسه)

ب

• پوزیتیویسم نوین و مدرن معروف به نئوپوزیتیویسم

I
پوزیتیویسم قدیم (پوزیتیویسم فرانسه)

آگوست کومته (1798 ـ 1857)

ریاضی دان، فیلسوف، منتقد مذهب، از بنیانگذاران جامعه شناسی

• بنیانگذار پوزیتیویسم قدیم (پوزیتیویسم فرانسه)، کومته بوده است.

1

• در آثار کومته ـ اصولا ـ کلیه عناصر پوزیتیویسم مدرن (نئوپوزیتیویسم) وجود دارند.

2

• کومته خواهان منشاء قرار دادن دسترس پذیرها، حقایق امور، «مثبت ها» یعنی نمود ها و پدیده ها ست و مسئله بود و ماهیت و علت دسترس پذیرها را مسئله ای بی ثمر می نامد و بر آن است که آن باید از خطه فلسفه تبعید شود.

• مراجعه کنید به دیالک تیک نمود و بود (پدیده و ماهیت) در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

3

• کومته بر این مبنا، قانون سه مرحله ای خود را وضع می کند:

• «هر شاخه شناخت ما ازسه مرحله مختلف به ترتیب زیر می گذرد:

الف

• مرحله تئولوژیکی و یا فرضی

ب

• مرحله متافیزیکی و یا انتزاعی

ت

• مرحله علمی و یا مثبت»

• مرحله علمی و یا مثبت را کومته مرحله انسانی واقعی می نامد و قصد بنیانگذاری آن را دارد.
• قانون سه مرحله ای کومته در موارد زیر معتبر است:

الف

• در مورد توسعه علم، بطورکلی

ب

• درمورد توسعه هر رشته علمی

ت

• در مورد توسعه هر فرد

ادامه دارد