۱۳۸۹ دی ۲۰, دوشنبه

مذهب عقل

خانه ولتر
ولتر (1694 ـ 1778)
از متنفذترین مؤلفین روشنگری فرانسه
در فرانسه، قرن هجدهم را «قرن ولتر» می نامند.
از منتقدین سرسخت استبداد، حاکمیت فئودالی و انحصار جهان بینانه کلیسای کاتولیک.
از تدارک بینندگان معنوی برجسته انقلاب فرانسه
حربه او در دفاع از اندیشه های خویش به شرح زیر بود:
استیل بیان عامه فهم، طنز و طعنه و ریشخند.


گرهارد بارچ
برگردان شین میم شین

مذهب عقل ـ بر خلاف مذهب مثبته و یا مسیحیت ـ در چارچوب جنبش روشنگری اروپا و قبل از همه از سوی جنبش دئیستی و آزاد اندیشی تشکیل می شود.

• (جنبش آزاد اندیشی:
• آزاد اندیشان ـ به زبان امروز ـ کسانی بوده اند که از معارف علمی پیروی می کردند و طرفدار هومانیسم غیرمذهبی بودند و به هیچکدام از مذاهب بستگی نداشتند.
• از این رو، آنها ـ عمدتا ـ آته ئیست و یا لاادری بوده اند.
• مفهوم «ارواح آزاد» که قدیمی تر بوده، با مفهوم «آزاد اندیشان» خویشاوند است، ولی به هنگام پیدایش جنبش آزاد اندیشی به عنوان تحقیرواژه بکار می رفت.
آزاد اندیشان اگرچه به قید و بندهای مذهبی از قبیل محرمات و جزمیات پای بند نبودند، ولی پیرو سرسخت قوانین و هنجارهای اخلاقی از قبیل آزادی، برابری، مدارا و مسالمت بوده اند. مترجم)

• در حالیکه نقش عقل در قرون وسطی بوسیله انجیل و ایمان به اوتوریته (مقامات کلیسا) ناچیز شمرده می شد، عقل در مذهب عقل بمثابه قاضی القضات تلقی می شود، حتی در مورد ایمان مذهبی.

• در مذهب عقل هرگز نباید به چیزهای ضد عقلی (خردستیز) ایمان آورد.

دئیسم اگرچه منکر شخص خدا ـ به مثابه خالق نخستین جهان ـ نمی شود، ولی ـ همزمان ـ اعلام می کند که جهان پس از آفرینش بر بنیان قوانین خاص خویش عمل می کند و توسعه می یابد و ضمنا ایمان به وحی و اعجاز را رد می کند.

• نمایندگان مذهب عقل به شرح زیر بوده اند:
• کورن هیرت، هربرت فون چربری، بلونت، تیندال، بولینگ بروک، ولتر، روسو، رایماروس، ادلمان و تولاند.

جان تولاند (1670 ـ 1722) ـ آزاد اندیش ایرلندی ـ اگرچه عموما جزو طرفداران مذهب عقل شمرده می شود، ولی او خود را آزاد اندیش می داند و در مواردی حتی از دئیسم پا فراتر می نهد و به آته ئیسم می رسد.

• مراجعه کنید به دیئسم، آته ئیسم.

پایان

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر