فرهنگ مفاهیم فلسفی (ت) تفکر تاریخی (جهانتصویر تاریخی) (۵)

 

 

پروفسور دکتر هانس کورتوم

پروفسور دکتر وینفرید شرودر

برگردان

 شین میم شین

 

۲۶

برنارد بوویه فونته نله  

(۱۶۵۷ ـ ۱۷۵۷)

روشنگر و نویسنده بزرگ فرانسه

از روشنگران برجسته آغازین

 

·    تعمیق و تصحیح تعیین کننده تئوری پیشرفت خطی، توسط فونته نله صورت می گیرد، که با در نظر گرفتن امکانات بیکران علوم طبیعی مدرن بر محدودسازی قابل توجه دورنمای پیشرفت توسط تئوری پرا غلبه می کند و آن را با تصور نوینی از پیشرفت جایگزین می سازد، که نشاندهنده رشد بی وقفه معارف و تجارب بشری ـ علیرغم ضربات ممکنه ـ است.

 

۲۷

·    فونته نله همیشه همانی ساخت جسمی بشریت را پیش شرط رشد مداوم دانش تجربی بشری می داند.

 

۲۸

·    دستاوردهای نظری دیگر فونته نله  به شرح زیر بوده اند:

 

الف

·    پیشرفت به هیچ وجه محدود به اروپا نیست.

 

ب

·    در آینده ساکنان قاره آمریکا (بومیان) احتمالا مشعل پیشرفت را به دست خواهند گرفت و حامل امر پیشرفت خواهند بود.

 

۲۹

·     فونته نله  پیشرفت را در معرض خطرات زیر می دید:

 

الف

·    حملات اقوام وحشی قرون وسطائی

 

ب

·    نقش غول آسای سنت ها

 

 پ

·    دستگاه روحانیت

 

ت

·    چسبیدن انسانها، علیرغم در اختیار داشتن دانش بهتر، به آیات و احادیث و روایات قدیم.

 

۳۰

·    از این رو به نظر فونته نله، پیشرفت را باید امکانی تلقی کرد که هم می تواند جامه عمل بپوشد و هم می تواند برای مدت های مدیدی به باد فراموشی سپرده شود.

 

۳۱

·     فونته نله  نیز همانند همه ایدئولوگ های پیشرفت در نیمه اول قرن هجدهم، تاریخ را به معنای محدود کلمه به شرح زیر تصور می کرد:

 

الف

·    او اولا تاریخ را به مثابه میدان عمل تصادفات، پیشداوری ها و توهمات اجتناب نا پذیر تصور می کرد.

 

ب

·    او ثانیا تاریخ را به مثابه میدان عمل بی خردی تلقی می کرد که به دلیل قانونمندی های عینی حاکم به وسیله طبیعت مرتب تصحیح می شود.

 

پ

·    او آخر سر به این نتیجه می رسید که تاریخ همانند طبیعت باید به وسیله قانونمندی های خاص خود تعیین شود.

 

۳۲

·    راجع به فلسفه تاریخ از  فونته نله  اما فقط اشاراتی به جا مانده اند.

 

ادامه دارد.