پروفسور
دکتر هانس یورگ سندکولر
فصل هفتم
ماتریالیسم
برگردان
شین میم شین
پیشکش
به
احسان
طبری
(۱۲۹۵
ـ ۱۳۶۸)
بخش
دهم
ماتریالیسم
معرفتی ـ نظری به مثابه رئالیسم
ادامه
گاستون
باخه لار (1884 ـ 1962)
فیلسوف
فرانسوی
اهل
شعر و تئوری علم
باخه
لار در علم و تخیل هنری
دو
امکان متفاوت، ولی همتراز
برای
تمییز نوین
برای
رشد به مثابه انسان
می
دید.
مفاهیم مهم او:
سد
راه شناخت
پروفیل
اپیسته مولوژیکی
مؤلف
آثار متعدد
28
·
گاستون باخه لار در سال 1934 در
اثر خود تحت عنوان «روح نوین علم»، با تأکید بر دو موضوع زیر، جستجوی راه حل های
راسیونال (عقلی) و اپیسته مولوژیکی (معرفتی) ـ ماتریالیستی برای مسائل شناخت را
فرمولبندی می کند.
·
مسائلی که در پی تشکیل دانش علمی
نوین مطرح شده اند.
الف
·
موضوع اول او عبارت بود از این
حقیقت امر که علوم طبیعی، موجد (ایجاد کننده ی) اوبژکت های (موضوعات) شناخت هستند.
·
اوبژکت هائی که فقط از اشیاء صرف
جهت ادراک تشکیل نمی یابند.
·
به همین دلیل، نمی توان آنها را بطرز
امپیریستی ـ ساده لوحانه و بطرز ماتریالیستی ـ مکانیکی توضیح داد.
·
مراجعه کنید به امپیریسم (تجربه
گرائی)، ماتریالیسم مکانیکی در تارنمای
دایرة المعارف روشنگری
ب
·
موضوع دوم باخه لار عبارت بود از انتقاد
از فلسفه که از پرداختن به مسئله نوین امتناع می ورزد.
·
از دید باخه لار، ماتریالیسم گرایش
بدان دارد که به ماده در حدود و ثغور زمان و مکان بیندیشد.
·
(گاستون
باخه لار، «روح نوین علم»، 1934، چاپ 14، 1978، ص 63)
·
از دید باخه لار، میکرو انرژتیک
اما برعکس، بالاجبار منجر به «مادیت زدائی از ماتریالیسم» می شود.
·
(همانجا، ص 71)
29
·
ادعای قاطعانه باخه لار مبنی بر «گسست
اپیسته مولوژیکی» میان شناخت حسی و شناخت علمی (نظری)، ماتریالیستی نیست.
·
(این
ادعای باخه لار متافیزیکی و دوئالیستی است.
·
باخه لار دیالک تیک حسی و عقلی را
از سوئی و دیالک تیک تجربی ـ نظری را از سوی دیگر تخریب می کند و حتی بدتر، تخریب آن
را عینیت می بخشد و توجیه و توصیه می کند.
·
در حالیکه بدون احساس، بدون شناخت حسی،
شناخت عقلی اصلا و ابدا نمی تواند تشکیل شود و بدون شناخت تجربی، شناخت تئوریکی و
یا نظری و یا علمی نمی تواند به وجود آید.
·
دلیل این امر این است که در دیالک
تیک حسی ـ عقلی، نقش تعیین کننده از آن حسی (سنسوئال) است و در دیالک تیک تجربی ـ
نظری (امپیریکی ـ تئوریکی)، نقش تعیین کننده از آن تجربی (امپیریکی) است.
·
مترجم)
30
·
استفاده ی فلاسفه ی بورژوائی از مفهوم
ماتریالیسم حاکی از آن است که دست تئوری شناخت فلسفه بورژوائی در مواجهه با سطح
نوین موضوعات علمی شناخت، از هر وسیله شناخت و از هر وسیله توضیح خالی است.
·
به همین دلیل، آنسامبلی از اصول معرفتی
ـ نظری (تئوری شناخت) نوین زیر تشکیل داده
اند:
الف
·
متدئولوژی
ب
·
منطق
ت
·
علم
پ
·
تئوری علم
ث
·
تاریخ علم
31
·
بی کفایتی فلسفه بورژوائی در این
زمینه که دعوی یونیورسالیستی آن بر کل، دیگر با هیچ مفهوم خاص موضوعات علوم تأمین نمی
شود و لذا مشروعیت کسب نمی کند، منجر به درخواست یک «فلسفه دیفرانسیال علمی می شود
که ضد فلسفه انتگرال علمی است.»
·
(گاستون
باخه لار، «اپیسته مولوژی»، 1974، ص 28)
32
·
در اثر گاستون باخه لار، تحت عنوان
«ماتریالیسم راسیونال» (1935)، مسئله اپیسته مولوژی راسیونالیستی عملی بروشنی
تعریف می شود:
·
«عمق
عینیت، آن سان که علوم معاصر مورد پژوهش قرار می دهند، بالاخره بدان معنی است که
هر کشفی به معنی گسترش راسیونالیته است.»
·
(همانجا،
ص 79)
33
·
این در زمینه طرح ماده به معنی زیر
است:
·
«ماده
ذاتا الکتریکی نیست.
·
ماده چه بسا اریثمه تیکی (حسابی) ـ
الکترونیکی است.
·
علم ماده با این انقلاب اپیسته
مولوژیکی، خود را از منجلاب رؤیاپروری های فلاسفه ایراسیونالیستی بیرون می کشد.»
·
چون هر آنچه که ایراسیونالیسم،
جوهر (ذات، ماهیت) نامیده، ساختار بوده است.»
·
(همانجا،
ص 95)
·
مراجعه کنید به ایراسیونالیسم (خردستیزی)
در تارنمای دایرة المعارف روشنگری
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر