پروفسور
دکتر هورست هولتسر
فصل هشتم
علوم
اجتماعی / جامعه شناسی
برگردان
شین میم شین
بخش
دوم
اثبات
حاکمیت پسا انقلابی بورژوازی
سن
سیمون و کومته
ادامه
پیشکش
به
پروفسور
پهلوان پرولتاریا
امیر
حسین آریان پور
(۱۲۹۵
ـ ۱۳۶۸)
24
·
کومته می نویسد:
·
«بنا بر قانون تکامل روح بشری و یا قانون سه
مرحله ای، همه تئوری های ما به مثابه مظاهر روح، هم در رابطه با فرد و هم در رابطه
با نوع (بشری. مترجم) بالضروره باید از سه مرحله مختلف عبور کنند که بنا بر تسمیه
معمول به عنوان مراحل تئولوژیکی، متافیزیکی و پوزیتیو دقیقا مشخص شده اند.»
·
(کومته، «گفتاری راجع به روح و پوزیتیویسم»،
1956، ص 7)
25
·
تشریح قانون سه مرحله ای، بخش اعظم
دومین عرصه بررسی بزرگ جامعه شناسی کومته را تشکیل می دهد:
·
یعنی عرصه «دینامیک» (پویایی) جامعه
را.
·
(آرون، «جریانات اصلی تفکر سوسیولوژیکی»، جلد
1، ص 86،
·
کومته، «فلسفه پوزیتیو»، ص 4)
26
·
کومته بنا بر قانون سه مرحله ای، توسعه
و یا تکامل بشریت را به مثابه توسعه جریان روح بشری تلقی می کند که بر طبق آن،
اصول انتظامی استاتیک (ایستایی) طبیعت انسانی از مرحله تئولوژیکی (بت پرستی ـ چند
خدائی ـ یک خدائی) (فتیشیستی ـ پولی ته ئیستی ـ مونو ته ئیستی) شروع می شود و پس
از گذشت از مرحله متافیزیکی «عاری از نظام» به عصر صنعتی علمی ـ پوزیتیو می رسد.
27
·
از دید کومته، «متعالی ترین»
گشتاور (ممان) روح انسانی استعداد او به کسب شعور علمی است.
28
·
پیشرفت قانونمند بشریت ـ همزمان ـ حاوی
تشکیل علوم است که از ریاضیات، نجوم، فیزیک، شیمی، فیزیولوژی / بیولوژی آغاز می
شوند و در جامعه شناسی «علم الاشیائی» (مبتنی بر علوم طبیعی) پایان می یابند.
·
جامعه شناسی که با چنگ اندازی بر
علوم طبیعی، جایگاه و مقام «پوزیتیو» خود را کسب می کند، آخرین علم در زنجیره علوم
نیست.
·
بلکه برعکس.
29
·
به قول سومبارت:
·
«کومته علوم را بر اساس دشواریت و عامیت شان
طبقه بندی می کند.
·
هر کدام از علوم مبتنی بر نتایج
علم قبل از خویش است.
·
آنها همگی اما به شرطی معنا کسب می
کنند که برای اثبات علم جامعه و در واقع، علم «پوزیتیو» مفید باشند.»
·
(سومبارت، «سن سی مون و کومته»، ص 97)
30
·
از آنجا که جامعه شناسی مهمترین
خدمات خود را نه فقط در دوره پوزیتیو، بلکه در کل تاریخ بشریت ادا کرده، هم در
رابطه با «استایتک» (ایستایی) و هم در رابطه با «دینامیک» (پویایی) حیات اجتماعی و
فردی بوده، بنابرین، از سوئی علمی خاص است و از سوی دیگر علمی عام.
·
(کومته، «سیستم فلسفه پوزیتیو»، 1942، 278)
31
·
بنظر کومته، توسعه و یا تکامل
بشریت در آن دم به آماج خود می رسد که در آخرین پله اش، جامعه شناسی پوزیتیو را پدید
می آورد که به دلیل درک «علم الاشیائی» اش، تاریخ بشریت را در کل قانونمندش به
پایان ضرور (جبری) و به پایان مبتنی بر شکوفائی روحی و علمی اش می رساند.
32
·
جامعه شناسی بدین معنا، نه تنها
دانش تعیین کننده را در اختیار دارد، بلکه علاوه بر آن، همزمان «می داند» که در
مرحله پوزیتیو، هر آنچه که آن «ایجاد می کند»، مثلا قبل از همه، «ایندوستریالیسم (صنعتگرائی)
صلح آمیز»، تضمین کننده ی نقاط پایانی بلحاظ طبیعی، قانونمند تاریخ بشریت هستند و
باید بطرز «علمی» سازماندهی شوند.
·
(له وی ـ بروحی، «فلسفه آگوست کومته»، جلد 3،
ص 253)
33
انقلاب ژوئیه 1830 در پاریس
که به شکست قطعی بوربون ها و به روی کار آمدن مجدد بورژوازی
انجامید.
کارل دهم، پادشاه فرانسه قصد انحلال پارلمان و احیای حاکمیت
اشرافیت فئودالی را در سر داشت.
(رستاوراسیون)
انقلاب توده های صنعتگر، کارگر و دانش آموز در پاریس
به استعفا و فرار شاه به انگلستان انجامید.
·
این تلاش برای سازماندهی جامعه فرانسه،
البته از «بحران» آن جامعه حکایت دارد و حاکی از آن است که نه در حکومت کارل دهم (1824
ـ 1830) و نه در حکومت «شاه بورژوا» ـ لوئی فیلیپ ـ (1830 ـ 1848)،
حاکمیت خلل ناپذیر بورژوائی تشکیل نمی شود.
34
·
فقط پس از روی کار آمدن لوئی
ناپلئون (1848 ـ 1852) است که از 1852 تا 1870، یعنی آنگاه که ناپلئون سوم، رژیم بناپارتیستی
خود را برقرار می سازد، بنظر کومته، امکان رسیدن جامعه فرانسه به آرامش اجتماعی پدید
می آید و زمینه برای لنگراندازی عملی بورژوازی آماده می گردد.
·
(آبندروت، «تاریخ اجتماعی جنبش کارگری اروپا»،
ص 26)
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر