پروفسور
دکتر هورست هولتسر
فصل هشتم
علوم
اجتماعی / جامعه شناسی
برگردان
شین میم شین
فصل
هشتم
بخش
سوم
کاپیتالیسم
به مثابه نقطه پایانی تاریخ بشریت
هربرت
اسپنسر
پیشکش
به
آصف
رزم دیده
(۱۳۱۷ـ ۱۳۶۷)
در
اردبیل به دنیا آمد.
در اوین به دار آویخته شد.
هربرت اسپنسر (1820 ـ 1903)
از فلاسفه بورژوائی واپسین
جامعه شناس انگلیسی
مؤسس تئوری اوولوسیون
از پیشقراولان
سوسیال ـ داروینیسم
19
·
اکنون باید به این مسئله بیندیشیم
که اسپنسر چگونه به این نتیجه رسیده که جامعه بورژوائی با طبیعت انسانی انطباق
دارد و بنا بر جبر طبیعی تشکیل شده و به این دلیل، آخرین مرحله این روند جبری ـ
طبیعی (روند مبتنی بر جبر طبیعت) را تشکیل می دهد و لذا تغییر و تحول آن و قبل از
همه، انقلاب اجتماعی لازم نیست.
·
بلکه در صورت لزوم، می توان آن را
تکمیل کرد.
20
·
اسپنسر برای رسیدن به این تز به
اعماق فیزیک و نجوم کپلری ـ نیوتونی سفر می کند:
·
«اگر
تفسیر قوانین کپلر به عنوان نتیجه جبری قانون جاذبه امکان پذیر گشته، شاید تفسیر
اصول حرکت جامعه در پدیده های متنوع آن نیز به مثابه نتیجه جبری اصل مشابهی امکان
پذیر گردد.»
·
(اسپنسر،
«ترقی» در اثری از دراتسل، «تحول اجتماعی»، 1967، ص 128)
21
·
این شعاری است که بر فراز اصول
اسپنسر در جامعه شناسی در چرخش است.
22
·
اندیشه اصلی اسپنسر ناشی از ساختار
بنیادی و تکاملی عام و «علم الاشیایی» جامعه دانستن «پدیده های متنوع» حیات اجتماعی
به کمک انبوهی از مواد قوم شناسی (اتنولوژی) و ضمنا در رابطه بسیار نامتقارن با بیولوژی
و با در نظر گرفتن خاصی از اصول بیولوژی است.
23
·
اسپنسر فکر می کند که ساختار
بنیادی ئی از این دست را می توان از اصل به اصطلاح «ماتریالیستی» استخراج کرد.
·
فقط کافی است که عوامل اجتماعی جامعه
را با توجه به «قوانین سازمان آن»، به مقام کیفیتی از حیات ارگانیکی ارتقا دهیم.
·
(اسپنسر،
«اصول جامعه شناسی»، جلد 1، 1877
·
یوناس، «تاریخ جامعه شناسی»، ص 441)
24
·
به همین دلیل، اسپنسر مجبور شده که
درک علمی این اصل را در بیولوژی بجوید.
25
جان باپتیست لامارک (1744 ـ 1829)
گیاه شناس و جانورشناس بزرگ فرانسوی
بانی مفهوم بیولوژی
نماینده تئوری تکامل
·
اسپنسر در تئوری انواع لامارک و در
معارف امبیریولوژیکی (نطفه شناسی) که در آن زمان ـ قبل از همه ـ توسط فون باوئر
تصور می شد، آغازگاه فکری خود را پیدا می کند و خیال می کند که بر اساس آن می توان
به فرمولبندی قانون بنیادی و قانون تکاملی حیات ارگانیکی نایل آمد.
·
(پورتمن،
«جانور شناسی و تصور جدیدی از انسان»، 1962، ص 129)
26
چارلز داروین (1809 ـ 1882)
طبیعت پژوه انگلیسی
نظریه پرداز بزرگ در زمینه تئوری تکامل
·
باید یاد آور شد که در بسیاری از «تواریخ
جامعه شناسی» بورژوائی به رابطه تنگاتنگ اسپنسر با چارلز داروین اشاره شده است.
·
اسپنسر اما بنا بر دلایل مبرهن، کمترین
وجه مشترکی با داروین نداشته است.
·
در رابطه با نظرات اسپنسر راجع به «بقای
تندرست ترین ها» نیز به همین سان.
27
·
اسپنسر از طرفداران لامارک بوده
است و مخترع شعار «بقای تندرست ترین ها»
·
(اسپنسر،
«استاتیک اجتماعی»، 1851، ص 339)
28
اونتوژنزه
اونتوژنزه
یعنی توسعه موجودات تک سلولی
فیلوژنزه
فیلوژنزه یعنی توسعه انواع
·
تئوری تکامل حاوی تزی مبتنی بر تبدل
پذیری انواع مختلف است که با توجه به گرایش ارگانیسم ها به تکمیل و توارث مشخصات
مکسوبه توضیح داده می شود.
·
امبیریولوژی (نطفه شناسی) مشاهده
سیر رشد نطفه ساده و تبدیل آن به نطفه بغرنج را و رشد نطفه نامعین و تبدیل آن به
نطفه معین را و در اونتوژنزه ـ ظاهرا ـ بازتولید فیلوژنزه نوع ماقبل را امکان پذیر
می سازد.
29
·
اسپنسر از جمعبندی ایندو به قانون
بنیادی و قانون تکاملی حیات ارگانیکی ئی دست می یابد که در جستجویش بوده است.
30
·
اسپنسر با این قانون به توصیف حیات
ارگانیکی به مثابه ساختار می پردازد.
·
ساختاری که بنا بر اصل عام، هدایت
می شود و تکامل آن با روندهای مستمرا متمایزساز و ناقل تمایزات و همپیوندگر به
مراحل عالی تر، از ارگانیسم های ساده به ارگانیسم های بسیار بغرنج منجر می شود.
31
·
اسپنسر می نویسد:
·
«تکامل
عبارت است از انتگراسیون (همپیوندی) ماده که توأم با حرکت است.
·
ماده در سیر خود از همگونی (هوموژنیته)
نامعین و بی پیوند به ناهمگونی (هتروژنیته) معین و پیوندمند توسعه می یابد و حرکت
صورت گرفته به تغییر فرم همسو منجر می شود.
·
(اسپنسر،
«اصل اول»، 1880)
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر