تعین مندی گرائی (دترمینیسم) (2)

 

پروفسور دکتر گونتر کروبر   

برگردان شین میم شین

3

 تعین مندی گرائی  در فلسفه افلاطون

·        درک ایدئالیستی تعین مندی گرائی  در آموزش ایده ای افلاطون ادامه حیات یافت.

·        بنا بر آن تعین مندی هر شیئ و هر حادثه مادی ناشی از تبدیل ایده متناسب به ماده است.

4

تعین مندی گرائی  در اتمیسم

 دموکریت

·        دردرک ماتریالیستی اتمیسم یونان، اندیشه تعین مندی مادی فراگیرطبیعت مجددا مطرح می گردد:

·        در آموزش اتمیستی دموکریت در باره سقوط مستقیم («غیرآزاد»)  اتم ها، همه حوادث بنا بر ضرورتی بی چون و چرا وقوع پیدا می کنند و هیچگونه تصادفی امکان پذیر نیست.

 اپیکور

·        اپیکور این گرایش مبتنی بر فاتالیسم (تقدیرگرائی)  مشروط  را رد می کند و وجود عینی تصادف را نیز برسمیت می شناسد و اعلام می کند که اتم ها می توانند در سقوط خود از خط مستقیم منحرف شوند.

·        درک اتمیستی تعین مندی گرائی ، فرم تاریخی آغازین تعین مندی گرائی  مکانیکی بوده است:

·        همه حوادث به نظر اتمیسم، از خواص مکانیکی اتم ها ناشی می شوند، که تحت تأثیر فشار و تکانه (ضربه)  بر همدیگر تأثیر می گذارند.

·        تعین مندی گرائی  اتمیستی جهان باستان، علیرغم محدودیت علمی زمان خود، برای شناخت عقلی طبیعت، از اهمیت بزرگی برخوردار بوده است:

·        تعین مندی گرائی  اتمیستی جهان باستان در پی کشف علل مادی حوادث بوده، هم پیدایش اشیاء از نیستی و عدم را رد می کرده و هم توضیح تله ئولوژیکی (غایت مند) جهان را.

·        مراجعه کنید به فاتالیسم در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

5

 تعین مندی گرائی  در فلسفه ارسطو

·        ارسطو، هم آموزش ایده ای افلاطون را مورد انتقاد قرار می دهد و هم تعین مندی گرائی  اتمیستی دموکریت را.

·        او نظریه ماتریالیستی را مبنی بر اینکه از نیستی و عدم چیزی پدید نمی آید، می پذیرد.  

·        اما در آموزش خود راجع به انواع مختلف علت، سرانجام علل مادی و مؤثر را تابع انتله شی می داند: 

·        او انتله شی را باعث و بانی هدف و فرم و عالی ترین انتله شی را خدا می داند که محرک و علت اولیه هر نوعی از وجود و شدن است.

·        مراجعه کنید به انتله شی در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

ادامه دارد.