تعین مندی گرائی (دترمینیسم) (1)

 

پروفسور دکتر گونتر کروبر   

برگردان شین میم شین

·        تعین مندی گرائی به آموزش فلسفی ئی اطلاق می شود که پیوند عینی و اشتراط متقابل کلیه اوبژکت ها، روندها و غیره طبیعت، جامعه و تفکر  بر مبنای قوانین عینی را در نظر می گیرد.

·        تعین مندی گرائی  ـ به معنی محدود کلمه ـ عبارت است از آموزش پیوندهای علی (علت و معلولی) عام کلیه چیزها و پدیده ها.

فرم های مختلف تعین مندی گرائی  فلسفی

1

·        تعین مندی گرائی  اتمیستی فعال

2

·        تعین مندی گرائی  مکانیکی

3

·        تعین مندی گرائی  ایدئالیستی ـ عینی

4

·        تعین مندی گرائی  ریاضی

 5

·        تعین مندی گرائی  ماتریالیستی

6

·        تعین مندی گرائی  دیالک تیکی.

·        از آنجا که تعین مندی گرائی  فلسفی به پژوهش پیوندهای علی و قانونمند چیزهای واقعی می پردازد و توضیح آنها را بر مبنای اصول ماورای طبیعی، غیرمادی و امثالهم مطرود می داند، با کردوکارهای متدئولوژیکی اصلی هر پژوهش و شناخت علمی مطابقت دارد.

·        تعین مندی گرائی  فلسفی تنها بر شالوده ماتریالیستی می تواند به عنوان موضعگیری فکری قاطع، قابل بسط و بهره گیری در کلیه عرصه های واقعیت عینی بکار رود.

·        تصورات مربوط به نحوه و نوع  تعین هر حادثه ای در واقعیت عینی، در طول تاریخ فلسفه و علوم منفرد از توسعه و تکامل مداوم برخوردار بوده است.

I

تعین مندی گرائی  ماتریالیستی

·        تعین مندی گرائی ماتریالیستی در این سیر تکاملی هم بر ضد نظریات ایدئالیستی در باره تعین مندی جهان مبارزه کرده و هم بر ضد تعین مندی ستیزی

·        تعین مندی گرائی ماتریالیستی همواره با علوم پیشرفته ی زمان خود در پیوند بوده، نظریات خود را بر اساس دستاوردهای علوم تدوین کرده و به تعمیم فلسفی معارف حاصله پرداخته است.

·        از این رو می توان بر مبنای مراحل مختلف پیشرفت علوم، مراحل مختلف توسعه درک تعین مندی گرائی  شناسی را از هم تمیز داد:

1

تالس

تعین مندی گرائی  در طبیعتفلسفه

·        نظریات طبیعتفلاسفه در یونان باستان (تالس، هراکلیت، آناکسی مندر، آناکسی منس) با درک دیالک تیکی ابتدائی و همزمان ماتریالیستی تعین مندی جهان مطابقت دارند.

·        نمایندگان طبیعتفلسفه، جهان را ناشی از جوهر اولیه مادی (آب، آتش، اپایرون و یا هوا) می دانستند و پیدایش فرم های مختلف و متنوع مادی را نتیجه تبدلات  قانونمند آن می پنداشتند.

2

 تعین مندی گرائی  در پوتاگوریسم

·        پوتاگوریست ها ـ برخلاف موضعگیری ماتریالیستی طبیعتفلاسفه ـ  نماینده درک ایدئالیستی ـ عینی تعین مندی گرائی  بودند.

·        آنها بر انگیخته ازموفقیت های اولیه بزرگ تفکر ریاضی، اهمیت روابط ریاضی را در جهان عینی، مطلق می کردند و عدد را اصل اولیه می دانستند و علت کلیه انواع وجود را در ساختار ریاضی جهان می دیدند، که گویا ناشی از هارمونی الهی بوده است.

·        در حالیکه در طبیعتفلسفه یونان باستان، اندیشه شدن پویا و تعین مندی مادی آن در کانون توجه قرار داشت، پوتاگوریست ها نظام ابدی، تغییرناپذیر و ایستای وجود را در مد نظر داشتند.

·        تعین مندی گرائی ریاضی پوتاگوریست ها نه تنها حاکی از وابستگی آنها به جهان بینی مذهبی است، بلکه علاوه برآن، نشاندهنده این واقعیت امر است که اگر فرم مشخصی از تعین مندی گرائی، تنها دستاوردهای علم واحدی را منشاء قرار  دهد و آنها را بطور یکجانبه مطلق سازد، به چه محدودیت هائی دچار خواهد شد.

ادامه دارد.