در راسته ی کتابفروشان بغداد

أبو الطيب أحمد بن الحسين بن الحسن بن عبد الصمد الجعفي الكندي الكوفي المتنبّي

(915 و یا 917 در کوفه ـ 965 در بغداد)
شاعر بزرگ عرب در دوره عباسیان

در راسته ی کتابفروشان بغداد
مجید نفیسی
پس از شنیدن خبر انفجار پنجم مارس در خیابان کتابفروشان که نام متنبی را بر خود دارد.
19 مارس 2007

• متنبی را دیدم که از فارس بازمی گشت
• در کنار رود کر، آوای دجله را شنیده بود
• که او را به بغداد فرا می خواند.

• در راه، شمشیرش را به قرمطیان گناوه بخشیده بود
• زیرا می دانست که دیگر از این پس جز قلم، یاری نخواهد داشت.

• به خود گفته بود:
• «من، متنبی ـ شاعر، نبی، شمشیرزن ـ
• با شورشیان قرمطی از کوفه به بادیه رفتم
• تا راز برابری را دریابم

• با سیف الدوله حمدانی به حلب شدم
• تا در برابر فرنگان صلیبی بایستم

• و با عضدالدوله دیلمی به فارس رفتم
• تا تخم شعر عرب را در آن خاک بپراکنم.

• اکنون می خواهم به عراق بازگردم
• و از فراز پل بغداد به ماهیگیران بنگرم

• که سوار بر بلم های پوست بادامی شان
• بر آب تیزپای دجله سبک بارانه پارو می کشند

• صابئین قطیفه بر دوش را تماشا کنم
• که رو به ستاره ی شمال
• در پایاب های کنار رود غسل تعمید می کنند

• و از طباخان کوی ابونواس
• عدس پخته و ماهی مزگوف بگیرم
• که بر ترکه های انار کباب می شود

• چه خوش است در کنار نیزارهای رود
• از این سو به آن سو رفتن

• و از پشت تنه ی نخلی
• بوسه بازی جفتی جوان را تماشا کردن!

• چه خوش است در کنار پیر چنگی نشستن
• و سرگذشت دجله را از کوه تا خلیج شنیدن!

• چه خوش است پیش از بانگ اذان به گرمابه رفتن
• و تن را به نوازش لیف و کیسه سپردن

• و همراه با لنگ و قطیفه
• کاسه ای آب یخ از جامه دار گرفتن

• و آنگاه با خیالی خوش به دارالحکمه رفتن
• و برق شادی را در چشم های نوجوانان دیدن!»

• متنبی به خود گفت:

• «می روم تا دوباره کودک شوم
• و از بازی واژه ها به وجد آیم.»

• متنبی از فراز جسر بغداد
• به درون آب دجله نگاه کرد
• اما بجز عبور یکنواخت خون چیزی ندید

• ماهیگیران به صید مردگان می رفتند
• برزگران قلم های استخوان می کاشتند

• زائوان پشت بوته ها، نوزادان بی سر می زائیدند
• مردان، سربریده در پایاب ها می دویدند

• و آب فروشان دوره گرد در کوچه ها فریاد می زدند:
• «خون تازه آورده ام! خون تازه آورده ام!»

• در راسته ی کتابفروشان، مه سرخی
• آسمان و زمین را پوشانده بود

• محمد صحاف، زیر آوار، پی سر بریده ی برادر خود می گشت
• پدر حسین، دوره گرد حمص فروش

• یک لنگه از کفش پسرش را به دست گرفته بود
• و با آن حرف می زد

• شطری کتابفروش اشک می ریخت
• و به دنبال برگ های سوخته ی شعر

• در کوچه های شرقی دجله می دوید
• و بیتی از متنبی را زیر لب می خواند:
•
• «خط شعر مرا نابینا می بیند
• و صوت شعر مرا ناشنوا می شنود!»

• متنبی ایستاد
• دشداشه اش به پوست تنش می چسبید
• و چفیه اش نمناک از خون بود

• به خود گفت:
• «آدم ها یا کتاب ها؟
• کتاب ها یا آدم ها؟

• آیا باید قلم را زمین می گذاشت
• و شمشیر را به دست می گرفت؟»

• دجله پاسخ نمی داد

• دجله چون تیری رهاشده از کمان
• روان بود.

پایان