ویرایش و تحلیل
از
مسعود بهبودی
ناطقه
قوه تکلم و بیان
نفس ناطقه
ای ناطقه بر بام و در
تا کی روی در خانه،
پر
(بپر، پرواز کن)
نطق زبان را ترک کن
بی چانه (بی چک و چانه) شو، بی چانه شو.
معنی تحت اللفظی:
تو که بر بام و در خانه ها ناطق و سخنگویی،
تا کی می خواهی به خانه روی.
به عوض رفتن به خانه، پرواز کن.
ترک نطق و سخنگویی کن.
قید چانه ات را بزن.
۱
این آخرین بیت این غزل مولانا ست.
مولانا در این بیت غزل
دو درخواست استراتژیکی
از
عاشق (مرید) بدبخت
دارد:
الف
درخواست استراتژیکی اول مولانا از عاشق و یا مرید
این است
که
به عوض دق الباب (زدن در خانه)، معرفی خویش و وارد خانه شدن،
پرواز کند.
پرواز
در قاموس عرفان
توهمی از پرواز
است.
این جماعت خردستیز
از دیرباز
چه بسا
با کشیدن تریاک و حشیش و هرویین و غیره
دچار توهم می شوند و به خیال خود پرواز می کنند
تا
با حق تعالی دیدار کنند و کیف خر کنند.
در خانقاه های جمهوری جماران
به دختر بچه ها و پسربچه می گویند
که
ارگاسم
همان لذتی را دارد
که
دیدار با خدا دارد.
بهانه بدی نیست
برای دریافت سکس مفت و مجانی
از
کودکان باکره و بی کره ی جامعه بی صاحب.
ب
درخواست استراتژیکی دوم مولانا
از عاشق و یا مرید بخت برگشته
صرفنظر از حرف زدن
است.
مرید
باید به عوض سخن گفتن
خموشی گزیند.
خموش
اسم مستعار مولانا نیز است.
شق القمر این جماعت خردستیز خر پرور
سکوت
است.
همان سکوتی
که
به
نظر بعضی ها
«سرشار از ناگفته ها ست.»
۲
ناطقه
قوه تکلم و بیان
نفس ناطقه
ای ناطقه بر بام و در
تا کی روی در خانه،
پر
(بپر، پرواز کن)
تکلم و سخنگویی
چه زیان و ضرری برای عرفان دارد؟
چرا سکوت ستوده می شود و سخن مورد انتقاد قرار می گیرد؟
چرا
فاشیسم و عرفان
سکوت را ایدئالیزه می کنند و از آن فضیلتی سر هم بندی می کنند؟
چرا عادولف احمد شاملو
سکوت را سرشار از ناگفته ها
جا می زند
و
نه
سخن را سرشار از اندیشه ها؟
دلیل تکلم ستیزی و سخن ستیزی فاشیسم و عرفان چیست؟
۳
ناطقه
قوه تکلم و بیان
نفس ناطقه
ای ناطقه بر بام و در
تا کی روی در خانه،
پر
(بپر، پرواز کن)
باید پرسید:
کلام و سخن چیست؟
۴
کلام و سخن
فرم و قالب است.
محتوای این فرم و قالب
فکر و اندیشه
است.
می توان گفت
که
میان کلام و فکر
و
یا
میان سخن و اندیشه
رابطه دیالک تیکی فرم و محتوا
برقرار است.
صرفنظر از تکلم و سخنگویی
پیشه کردن سکوت
عملا
به معنی صرفنظر از تفکر است.
۵
ناطقه
قوه تکلم و بیان
نفس ناطقه
ای ناطقه بر بام و در
تا کی روی در خانه،
پر
(بپر، پرواز کن)
محتوای معنوی این بیت مولانا
همان محتوای معنوی بیت دیگر او
در شعر دیگری است:
پای استدلالیان چوبین بود
پای چوبین
سخت بی تمکین بود
سخت بی تمکین بود
معنی تحت اللفظی:
پای خردگرایان
نه پای واقعی، بلکه پای چوبین است.
به پای چوبین نباید تمکین کرد.
مولانا
در این بیت شعر
نهی از تفکر
می کند.
به خردستیزی علنی مبادرت می ورزد.
به تحقیر خرد می پردازد.
اگر این بیت مولانا را با بیت آخر همین غزل ترکیب کنیم،
به نتیجه زیر می رسیم:
میندیش و مگو
پایان
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر