دایرة المعارف فلسفه بورژوایی واپسین (568)

 

پروفسور دکتر هلموت لانگه

استاد دانشگاه برمن (آلمان)

فصل ۲۲

 فنفلسفه 

(تکنیکفلسفه)

برگردان

شین میم شین

پیشکش

به

عبد الصمد کامبخش

چشم و چراغ توده

بخش دوم

خصلت عام فنفلسفه

ادامه

   ۳۸

·    مرزبندی تیز میان «تکنیسین ها» و «علمای علوم انسانی»، اما مانع آن نشد که «تکنیسین ها» بازتاب فلسفی دانش تجربی و معارف خود را حتی با استنباطات متافیزیکی «طرف مقابل» («علمای علوم انسانی») به دلایل زیر تا حدی از آن خود نکند:

الف

·    بخشا به این دلیل تا به اولمپ ارجمندی علم الاشیایی راه بیابند.

·    توشل از نفوذ به «معبد فرهنگ و آموزش و پرورش» سخن می گوید.

ب

·    بخشا به دلیل فقدان آلترناتیو قابل دسترسی که به سبب شکست فراگیر نظرات ماتریالیستی در اواسط قرن ۱۹ بوده است.

۳۹

·    به همین دلیل است که مشخصه سمت و سوی فنفلسفه تا همین امروز، کم و بیش به طرز برنامه ای و تهاجمی، تفکر ایدئالیستی ذهنی است.

۴۰

·    وجوه مشترک روشن در رابطه با مسئله گزاری های فنفلسفی نیز عمدتا به مثابه مسئله گزاری های فرهنگفلسفی تلقی می شوند که ضمن صدمه ندیدن تأکیدات متفاوت شان، حاکی از بحران ـ آگاهی اجتماعی عمومی اند.

۴۱

·    بحران ـ آگاهی اجتماعی عمومی ئی که هر دو مورد شالوده ای از استدلالات خاص منسوب به فنفلسفه کسب می کنند.

۴۲

·    مسئله گزاری های فنفلسفی و کشفیات مربوطه، از رشته های منفرد و مشخص توسعه فن و از پیوندهای اثرگزاری اجتماعی خاص توسعه فن استخراج می شوند.

۴۳

·    اینکه فنفلسفه عمدتا به مثابه  اهرم خدمتگزار بحران ـ آگاهی عمومی است و اینکه فنفلسفه به مثابه اهرم بحران ـ آگاهی عمومی در خارج از خطه خاص فن و تعین های اجتماعی فن سیر و سلوک دارد، باز هم خود را در امواج اوپتیمیستی و پسیمیستی دو خط سنتی فوق الذکر (خط محافل مهندسی و خط محافل «علوم انسانی») نشان می دهد که سیر همگون دارند و کمتر تحت فشار پیشبرنده (توسعه دهنده ی) خود فن و تأثیرات اجتماعی فن، بلکه   بیشتر، تحت فشار سیاسی است که  به راه نجات سوبژکتیو رضایت بخش از پدیده های بحرانی ـ اجتماعی عمومی دوران امیدوارانه دل بسته است.

۴۴

اویگن دیزل

نویسنده آلمانی

پسر مهندس رودولف دیزل

مؤلف آثار فرهنگفلسفی است

 

·    مفهوم «یقین آتی» از این واقعیت امر پرده برمی دارد.

·    (دیزل، «پدیده  فن. اسناد، اشارات و واقعیت»، ۱۹۳۹، ص ۱۱۹)

۴۵

·    مفهوم «یقین آتی» در آثار دیزل به مثابه مشخصه مهندسین جا زده می شود.

۴۶

·    در این مورد نیز منظور نه مشخصه مهندسین، بلکه یقین مهندسینی مورد نظر است که بسان خود دیزل در فاشیسم دورنمای سیاسی آتی مطمئنی می بینند.

·    مراجعه کنید به فصل «اتیزاسیون (مورالیزاسیون، اخلاقی سازی) فن»

ادامه دارد.