سیری در جهان بینی شهریار (47)

حیدر بابایه سلام

سید محمد حسین بهجت تبریزی

(۱۲۸۵ - ۱۳۶۷)

  ترجمه، ویرایش و تحلیل از

میمحا نجار

دوْنیا قضوْ- قدر ، اؤلوْم - ایتیمدى
دوْنیا بوْیى اوْغولسوزدى، یئتیمدى

سید محمد جواد غروی (موسوی غروی)

(  ۱۲۸۲ - ۱۳۸۴)

از مجتهدان و نویسندگان معاصر

سید محمد جواد غروی می ‌گوید:

قضاء به معنای حکم ازلی ثابت در قانون عالم است و معلولات و اسباب و مسبباتی است

که تغییر نمی ‌پذیرد.

و قدر تعین قضاء ازلی در اندازه ‌ای معین است که در اختیار انسان است.

·        این تعریف علامه غروی از دیالک تیک قضا و قدر است:  

1

قضاء به معنای حکم ازلی ثابت در قانون عالم است.

·        قضا از دید علامه، حکمی است که صادر شده است.

·        منظور علامه از حکم، احتمالا فرمان، مشیت، اراده، خواست و فتوا ست.

·        آنچه عیان است، این است که قضا حکمی است که سوبژکتی صادر کرده است.

·        این به چه معنی است؟

2

قضاء به معنای حکم ازلی ثابت در قانون عالم است  

·        این بدان معنی است که قضا منشاء سوبژکتیوی دارد.

·        سؤال این است که قضا حکم چه مرجعی، چه اوتوریته ای، چه سوبژکتی است؟

·        شاید علامه بعدا سوبژکت حکم را، یعنی حاکم را نام ببرد.

3

قضاء به معنای حکم ازلی ثابت در قانون عالم است  

·        قضا حکمی است که حاکمی صادر کرده است.

·        این حکم اما شبیه احکام معمولی نیست.

·        احکام معمولی می توانند پس از مدت معینی تحت شرایط دیگر کهنه و بی اعتبار شوند.

·        قضا اما حکمی ازلی است.

·        سؤال ناقابل دیگر این است که منظور از حکم ازلی چیست؟

4

قضاء به معنای حکم ازلی ثابت در قانون عالم است

·        مشخصه دیگر قضا، ثبات آن است.

·        حکمی که حاکم مورد نظر علامه صادر کرده هم ازلی است و هم ثابت و لایتغیر است.

·        سؤال ناقابل دیگر از علامه این است که از کجا می داند که قضا حکم است و ضمنا ازلی و ثابت است؟

·        چگونه می توان بدون محک تجربه حکمی راجع به چیزی صادر کرد؟

·        بدتر از آن چگونه می توان بدون شنیدن دلیل تجربی و منطقی، ادعای علامه ای را قبول کرد؟  

5

قضاء به معنای حکم ازلی ثابت در قانون عالم است  

·        در قانون جهان؟

·        جهان که ازلی نبوده و نیست.

·        جهان تاریخی دارد.

·        جهان شناسنامه دارد که تاریخ تولدش در آن ثبت شده است.

·        ازلی و ابدی ماده است که جامعه و جهان یکی از فرم های وجودی آن است.

·        فرم وجودی دیگر ماده مثلا انرژی است.

·        فرم وجودی دیگر ماده مثلا کاینات است با میلیاردها ستاره و سیاره، ماه و کمیت و غیره.

·        نکند این حاکم کذائی برای انرژی و یا برای کرات آسمانی حکمی صادر کرده که قضا نام دارد؟

·        ضمنا منظور علامه از قانون عالم چیست؟

6

قضاء به معنای حکم ازلی ثابت در قانون عالم است

و معلولات و اسباب و مسبباتی است که تغییر نمی ‌پذیرد.

·        لامصب، قضا حکم است و یا معلولات، اسباب و مسببات؟

·        حکم به معنی جمله است.

·        هر حکمی جمله ای است که بر زبان رانده می شود.

·        ما با دیالک تیک جمله و حکم سر و کار داریم.

·        دیالک تیک جمله و حکم بسط و تعمیم دیالک تیک فرم و محتوا ست.

·        جمله به مثابه ظرف حاوی مظروفی به نام حکم است.

·        حکم اندیشه ای است.

·        جمله زره مادی اندیشه (روح) است.

·        حکم چیزی مجرد و انتزاعی است و فقط در کله و یا در ذهن آدمیان وجود دارد.

·        جمله به مثابه زره مادی سبب می شود که حکم شنیده شود.

·        نوشته شود.

·        گفته شود.

·        اگر قضا حکم کسی باشد، در فرم مادی اش، جمله ای و یا عبارتی است.

·        اگر قضا مشیت و اراده سوبژکتی باشد، در فرم جمله مادیت کسب می کند.

·        ابلاغ می شود.

·        «حسن، برو آب بیاور.»

·        این حکم ننه ی حسن است که فرم مادی جمله کسب کرده است.

·        این مادیت یابی اراده ننه حسن است که آب لازم دارد.

7

قضاء به معنای حکم ازلی ثابت در قانون عالم است

و معلولات و اسباب و مسبباتی است که تغییر نمی ‌پذیرد.

·        قضا از دید علامه در هر صورت، حکمی ازلی و لایغیر یعنی ابدی در قانون عالم است.

·        شاید منظور علامه این باشد که قانون عالم از احکامی تشکیل یافته است و قضا یکی از آن احکام است.

·        قضا یکی از احکام ازلی و ابدی در قانون عالم است.

·        علامه اما «تعریف» خود را فراموش می کند و قضا را معلولات و اسباب و مسببات لایتغیر یعنی ازلی و ابدی قلمداد می کند.

·        معلولات، اسباب و مسببات اولا جمع اند و نه مفرد.

·        قضا اما قرار بود حکمی باشد.

·        یعنی مفرد باشد.

·        سوبژکت که نمی تواند با صدور حکمی میلیون ها معلول و سبب و مسبب معجزه کند.

8

قضاء به معنای حکم ازلی ثابت در قانون عالم است و معلولات

 و اسباب و مسبباتی است که تغییر نمی ‌پذیرد.

·        هر معلولی در دیالک تیک علت و معلولی تشکیل می شود و خود به نوبه خود علت معلول دیگری می گردد.

·        مثلا باران به مثابه معلول، علتی دارد به نام مثلا ابر.

·        علامه که نمی تواند بگوید باران قضا ست.

·        حکم ازلی و ابدی است.

·        چون خود ابر هم معلول علت و یا حتی علل دیگری است.

9

قضاء به معنای حکم ازلی ثابت در قانون عالم است و معلولات

 و اسباب و مسبباتی است که تغییر نمی ‌پذیرد.

·        اسباب جمع سبب است.

·        سبب هم در دیالک تیک مسبب و سبب وجود دارد:

·        «عدو شود سبب خیر اگر خدا خواهد.»

·         

·        عدو در این ضرب المثل، مسبب است و خیر سبب.

10

قضاء به معنای حکم ازلی ثابت در قانون عالم است 

و معلولات و اسباب و مسبباتی است که تغییر نمی ‌پذیرد.

·        جالب تر از همه، مسببات بودن قضای کذائی است که روزی حکمی بوده است.

·        شاید منظور علامه این است که قضا به مثابه معلول و یا سبب، علت و مسبب، معلول و سبب دیگری می شود.

ادامه دارد.