عبد کلان ترها، نظام ها و «نظام» شناسی ها (5)

«نظام» را چگونه بفهميم

عبدی کلا نتری

سخنرانی در مرکز کِه ‌وُرکيان

دانشگاه نيويورک

( ۲۵ سپتامبر ۲۰۱۶) 

سرچشمه:

صفحه فیسبوک

 وی وی یان

تحلیلی از

یدالله سلطان پور

  در مورد تحليل خود تئوکراسی شيعی هم  

اين نظام را در سه سطح مي ‌شود بررسی کرد:

·        عبد «کلان» تر ها تئوکراسی شیعی و یا نظام جمهوری اسلامی ایران را در سه سطح مورد «بررسی» قرار می دهد.

·        از همین جمله او معلوم می شود که او فقط سطح چیزها، پدیده ها، سیستم ها و روندهای هستی را می بیند و نه عمق آنها را.

·        او ظواهر چیز ها را می بیند و نه ذات آنها را.

·        نمودها را می بیند و نه ماهیت ها را.

1

  در مورد تحليل خود تئوکراسی شيعی هم  

اين نظام را در سه سطح مي ‌شود بررسی کرد:

الف  

در سطح دکترين،

يا آموزه‌ ی سياسی، که همان «الاهيات سياسي» اش باشد.

  

ب

در سطح ساختاری نظام  

به طور اخص سيستم قدرت.

نحوه ‌ای که قدرت نهادينه شده

پ

در سطح عرصه ‌ی فرهنگی و ايدئولوژيک   

·        وقتی گفته می شود که عبد «کلان» تر ها روی سرش راه می رود و نه روی پاهایش، به همین دلیل است:

·        او به دلیل راه رفتن بر روی سر، همه چیز هستی را پا در هوا ـ سر در زمین می بیند.

1

در سطح دکترين،

يا آموزه‌ ی سياسی، که همان «الاهيات سياسي» اش باشد.

·        او جمهوری اسلامی را ـ قبل از همه ـ در الهیات سیاسی می جوید.

·        منظور عبد «کلان» تر ها از واژه من در آوردی «الهیات سیاسی»، احتمالا همان فقه و یا تئولوژی است.

·        عبد «کلان» تر ها اما برای فضلفروشی اسم آن را فرنگی کرده و دکترین سیاسی گذاشته است.

2

  تحليل ساختاری نظام  

·        سطح دوم تئوکراسی شیعی و یا نظام جمهوری اسلامی ایران بزعم عبد «کلان» تر ها ساختار آن است.

·        عبد «کلان» تر ها معنی ساختار را نمی داند.

·        برای اینکه سواد فلسفی ندارد.

·        ساختار به چه معنی است؟ 

3

  تحليل ساختاری نظام  

·        برای درک ساختار به مثابه مفهوم فلسفی باید با دو دیالک تیک زیر  آشنا شد: 

الف

·        دیالک تیک عنصر ـ ساختار ـ سیستم

ب

·        دیالک تیک ساختار و فونکسیون

4

دیالک تیک عنصر ـ ساختار ـ سیستم

·        هر سیستمی از عناصری تشکیل می یابد.

·        ساختار هر سیستم تشکیل دهنده ی نحوه و نوع پیوند عناصر آن سیستم است:

مثال

·        مثلا دوچرخه به عنوان یک سیستم از چرخ و چراغ و پدال و فرمان و زین و زنجیر و غیره (عناصر)  تشکیل می یابد.

·        ساختار این سیستم عبارت است از نحوه و نوع پیوند این عناصر با یکدیگر.

·        در سیستم دوچرخه، عناصر آن بطور مکانیکی به هم پیوند یافته اند.

·        یعنی میان عناصر متشکله دوچرخه، رابطه مکانیکی برقرار است. 

مثال دیگر

·        اندام و ارگانیسم حیوان و یا انسان نیز سیستم دیگری است.

·        عناصر این سیستم ارگان ها و یا اعضای آن اند.

·        نحوه و نوع پیوند این عناصر، ساختار سیستم مربوطه را، یعنی ارگانیسم انسانی را تشکیل می دهد.

·        عناصر ارگانیسم و یا ارگان ها بطور ارگانیکی (عضوی) به هم پیوند یافته اند.

·        یعنی میان اعضای اندام و یا ارگان های ارگانیسم و یا عناصر سیستم رابطه ارگانیکی برقرار است.

5

·        شیخ خردگرای شیراز صد ها سال قبل از عبد کلان تر ها، قادر به تمیز ساختار ها از یکدیگر بوده است:

چو عضوی به درد آورد، روزگار

دگر عضو ها را نماند، قرار

·        معنی تحت اللفظی:

·        اگر روزگار یکی از اعضای اندام را به درد آورد، اعضای دیگر سلب آرامش می شوند.

·        فرو رفتن سوزنی به انگشت پا، همان و مختل گشتن آرامش همه اعضای اندام، همان.

·        در مورد دوچرخه، از این خبرها نیست.

·        چون ساختار آن نه ارگانیکی، بلکه مکانیکی است.

6

·        مارکس در اثر معروفش تحت عنوان «سرمایه» در روند تحلیل جامعه سرمایه داری به این نتیجه رسید که  مفاهیم فرم و محتوا برای تحلیل جامعه سرمایه داری کافی نیستند.

·        از این رو،  مفاهیم ساختار و سیستم را و  مفاهیم ارزشمند دیگر را کشف کرد و به خدمت گرفت.

·        «سرمایه» مارکس ضمنا آموزشگاه مفاهیم دیالک تیکی و طرز کاربست آنها ست.

7

·        اندام انسانی را می توان به مدد دیالک تیک فرم و محتوا هم تحلیل کرد:

·        در آن صورت دیالک تیک فرم و محتوا به صورت دیالک تیک اسکلت و اعضا و جوارح بدن بسط و تعمیم می یابد.

·        این دیالک تیک، بهتر از هیچ است، ولی به همه جانبگی و دقت توضیحی دیالک تیک سه عضوی عنصر ـ ساختار ـ سیستم نیست.

·        مثلا عاجز از توضیح نحوه و نوع پیوند عناصر و یا اعضای اندام است.

8

دیالک تیک ساختار و فونکسیون

·        ساختار، ضمنا در دیالک تیک ساختار و فونکسیون نیز شناخت افزار ارزشمندی برای تحلیل مسائل است:

·        ساختار هر چیز تعیین کننده فونکسیون آن چیز است:

مثال

·        ساختار قابلمه برای پخت و پز مناسب است. 

·        در حالیکه ساختار چرخ خیاطی برای دوخت و دوز مناسب است.

مثال دیگر

·        ساختار  مفاهیم فقهی برای توضیح مسانل متافیزیکی (مثلا برای توضیح احکام شرعی) مناسب است و نه برای توضیح مسائل فیزیکی.

·        برای توضیح مسائل فیزیکی، نه مفاهیم فقهی، بلکه مفاهیم فیزیکی مناسب اند.

9

تحليل ساختاری نظام  

·        ساختار در هر صورت نحوه و نوع پیوند و یا ترکیب عناصر سیستم را تبیین می دارد.

·        ساختار نظام جمهوری اسلامی ایران و به قول عبد «کلان» تر ها، تئوکراسی شیعی چیست؟

10

تحليل ساختاری نظام  

به طور اخص سيستم قدرت.

·        حالا معلوم می شود که عبد «کلان» تر ها، نه تنها معنی ساختار را نمی داند، بلکه علاوه بر آن، از معنی سیستم هم بی خبر است.

·        چون ساختار نظام را با سیستم قدرت برابر قلمداد می کند.

·        بیگانگی با  مفاهیم فلسفی، بزرگ ترین فلاکت روشنفکران غیر پرولتری سامان بی سامان ایران است.

·        این هنوز چیزی نیست:  

11

تحليل ساختاری نظام  

به طور اخص سيستم قدرت.

نحوه ‌ای که قدرت نهادينه شده

·        سیستم قدرت از دید عبد کلان تر ها، نحوه نهادینه گشتن قدرت است.

·        آنچه که عیان است، این است که عبد کلان تر ها با هزار من سریش به روبنای ایده ئولوژیکی جامعه چسبیده است و به هیچ ترفندی نمی توان او را از روبنای ایده ئولوژیکی برکند تا زیربنای اقتصادی جامعه را هم ببیند.

·        عبد کلان تر ها، در روبنای ایده ئولوژیکی رژه می رود و گرد و خاک به راه می اندازد.

·        هنرش همین است و بس.

12

تحليل عرصه ‌ی فرهنگی و ايدئولوژيک   

·        حالا معلوم می شود که عبد کلان تر ها، نه تنها تعریف روبنای ایده ئولوژیکی را نمی داند، بلکه از عناصر متشکله مهم آن نیز بی خبر مانده است:

·        چون هم دکترین سیاسی و هم الهیات، قدرت سیاسی، دولت و قضاوت و حقوق و مذهب و آداب و رسوم و هنر و اتیک و استه تیک و غیره اجزای روبنای ایده ئولوژیکی اند.

ادامه دارد.