اثری از پروفسور دکتر الفرد کوزینگتفکر (4)
پروفسور دکتر الفرد کوزینگ
برگردان شین میم شین
ایمانوئل کانت (1724 ـ 1804)برجسته ترین نماینده فلسفه کلاسیک آلمان
اثر او تحت عنوان «انتقاد از عقل محض» نقطه عطفی در تاریخ فلسفه و آغاز فلسفه مدرن محسوب می شود.
کانت در زمینه های زیر دورنمای فراگیر نوینی به روی فلسفه گشوده است:
اتیک (انتقاد از عقل عملی)
استه تیک (انتقاد از قوه قضاوت)
فلسفه مذهب
فلسفه حقوق
فلسفه تاریخ
• کانت ـ بسان پلی ـ دو جریان راسیونالیستی یاد شده را به هم پیوند می دهد:
1
• بنظر کانت احساس حسی و تفکر باید در روند شناخت بهم بپیوندند.
• چرا؟
الف
• برای اینکه «بدون حسیت برای ما شیئی وجود نخواهد داشت و بدون فهم (عقل)، هیچ شیئی اندیشیده نخواهد شد.
ب
• اندیشه ها بدون محتوا، توخالی اند و احساس ها و یا برداشت های حسی بدون مفاهیم، کورند.
• (اندیشه ها به عنوان محتوا، به چیزها، پدیده ها، روندها و سیستم های واقعی نیاز دارند که بواسطه احساس های حسی (یعنی بواسطه حواس پنجگانه) در آئینه ضمیر انسانی منعکس می شوند.
• احساس های حسی اما بدون مفاهیم، یعنی بدون جفت دیالک تیکی حسی، یعنی بدون عقلی کور و نابینا خواهند بود.
• مراجعه کنید به دیالک تیک حسی و عقلی در تارنمای دایرة المعارف روشنگری. مترجم)
ت
فهم قادر به احساس حسی نیست و حس عاجز از تفکر است.
پ
• تنها ببرکت اتحاد آن دو است که شناخت میسر می شود.»
• (کانت، ب. 76)
2
• کانت اما حسیت و تفکر را بمثابه دو استعداد و توانائی مجزا از هم در نظر می گیرد که هر چند باید دست در دست هم عمل کنند، ولی رابطه عضوی با یکدیگر ندارند.
• (می توان گفت که کانت به دیالک تیک حسی و عقلی، دیالک تیک تجربی و نظری (دیالک تیک امپیریکی ـ تئوریکی) وقوف همه جانبه ندارد. مترجم)
3
• پذیرش فرم های احساس حسی ماورای تجربی (اپریوری) و مقوله «اپریوریسم» از سوی کانت به عنصر راسیونالیستی در تئوری شناخت او وزن فوق العاده ای می بخشد.
• مراجعه کنید به اپریوریسم، کریتیسیسم در تارنمای دایرة المعارف روشنگری
4
• تنها ماتریالیسم دیالک تیکی و تاریخی می تواند میان میان احساس حسی و تفکر رابطه برقرار کند، نقش کیفی خاص تفکر را در روند شناخت، بدرستی تعیین کند و غلبه قطعی بر یکسونگری امپیریسم و راسیونالیسم را امکان پذیر سازد.
مراجعه کنید به تئوری شناخت در تارنمای دایرة المعارف روشنگری
ادامه دارد
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر