تدارک تئوریک توضیح «تئوری شناخت» (23)

تفکر (2)

اثری برای نوجوانان از الفرد کوزینگ و اریش هان
پروفسور الفرد کوزینگ
برگردان شین میم شین

• در تاریخ فلسفه راجع به نقش تفکر در روند شناخت دو نظریه معرفتی ـ نظری متفاوت و یکسونگر تشکیل یافته است:

• (ترکیب واژه ای «معرفتی ـ نظری» را ما به عنوان صفتی برای «تئوری شناخت» بکار می بریم:
• نظریه های معرفتی ـ نظری یعنی نظریه های مربوط به تئوری شناخت (تئوریکی ـ شناختین)!
• بانیان این ترکیب ـ به احتمال قوی ـ تئوریسین های حزب توده بوده اند.
• یادشان به یاد باد!
• مترجم)

الف

• امپیریسم (تجربه گرائی)

• مراجعه کنید به امپیریسم در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

ب

• راسیونالیسم (خردگرائی)

• مراجعه کنید به راسیونالیسم در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

الف
امپیریسم

• امپیریسم دارای دو گرایش متفاوت بوده است:
• گرایش ماتریالیستی
• گرایش ایدئالیستی

1

• امپیریسم بدرستی بر آن است که همه انواع شناخت ـ در آخرین تحلیل ـ از تجربه حسی و از مشاهده بی واسطه واقعیت عینی ناشی می شوند.

• مراجعه کنید به دانش منتج از تجربه در تدارک تئوریک توضیح «تئوری شناخت» (14) در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

2

• امپیریسم اما کیفیت خاص تفکر را نمی بیند، کیفتی را که شناخت جنبه ها و جوانب عام، ماهوی و قانونمند را امکان پذیر می سازد.

3

• امپیریسم تفکر را چه بسا در دو کردوکار زیر خلاصه می کند:

الف

• پیوند دادن تصورات به یکدیگر

ب

• ترکیب، تفکیک و مقایسه تصورات

4

• امپیریسم به همین دلیل از توضیح چند و چون پیدایش دانش نظری (تئوریکی) و شناخت عام ناتوان می ماند.

5

• از این رو ست که درک امپیریستی شناخت، قاعدتا با انکار وجود عام در واقعیت عینی نیز همراه است.

• مراجعه کنید به دیالک تیک منفرد (خاص) و عام، مشاجره بر سر یونیورسال ها (مفاهیم عام)، نومینالیسم، رئالیسم در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

I
نمایندگان امپیریسم ماتریالیستی

• نمایندگان امپیریسم ماتریالیستی به شرح زیر بوده اند:

الف

فرانسیس بیکن (1561 ـ 1626)
فیلسوف و دولتمرد انگلیسی
مؤسس امپیریسم

• فرانسیس بیکن

ب

• جان لاک

ت

• تولاند

پ

• هولباخ

ث

• هلوه تیوس

ج

• دیدرو

ح

• فویرباخ

II
نمایندگان امپیریسم ایدئالیستی

• نمایندان امپیریسم ایدئالیستی به شرح زیر بوده اند:

الف

جورج برکلی (1685 ـ 1753)
اسقف، تئولوگ، امپیریست و فیلسوف ایرلندی ـ انگلیسی
مؤسس ایدئالیسم ذهنی

• برکه لی

ب

• هیوم

III
نمایندگان امپیریوکریتیسیستی امپیریسم ایدئالیستی

• نمایندگان امپریوکریتیسیستی امپیریسم ایدئالیستی به شرح زیر بوده اند:

الف

• ارنست ماخ

ب

• اوره ناریوس و غیره.

IV
نمایندگان نئو پوزیتیویستی امپیریسم ایدئالیستی

• پیروان نئوپوزیتیویستی امپیریسم ایدئالیستی به شرح زیر بوده اند:

الف

• کارناپ

ب

• اشلیک وغیره

• آنها امپیریسم ایدئالیستی را در هیئت امپیریسم منطقی، البته در پیوند با راسیونالیسم ریاضی ـ منطقی وارد میدان می کنند.

ادامه دارد