توضیح مکاتب مهم مربوط به «تئوری شناخت» (29)

پروفسور دکتر مانفرد بور
پروفسور گئورگ کلاوس
برگردان شین میم شین

پوزیتیویسم (2)

II
پوزیتیویسم انگلیس

• جان استوارت میل و هربرت اسپنسر با استفاده از نظرات هیوم و برکلی، تزهای اصلی کومته را می پذیرند و توسعه می دهند (پوزیتیویسم انگلیس)

1

جان استوارت میل (1806 ـ 1873)
فیلسوف و اقتصاد دان و از متفکران قرن نوزدهم

• بنظر جان استوارت میل وظیفه علم تحقیق در باره حقایق امور مربوط به شعور است و حقایق امور مربوط به شعور، عبارتند از احساس ها و پیوندهای فی مابین آنها.
• و منطق عناصر مهم آنها را عمده می کند.

2

هربرت اسپنسر (1820 ـ 1903)
فیلسوف و جامعه شناس
مؤسس تئوری تکامل و از پیشقزاولان سوسیال ـ داروینیسم

• هربرت اسپنسر نیز به همان سان، خواهان منشاء قرار دادن نمود ها و پدیده ها ست و وظیفه همه علوم را در تنظیم نمود ها و پدیده ها خلاصه می کند.

III
نئوپوزیتیویسم

• نئوپوزیتیویسم مبتنی است پوزیتیویسم کومته، میل و اسپنسر و با تشکیل امپیریوکریتیسیسم آغاز می شود.

IV
نئوپوزیتیویسم محفل وین (امپیریسم منطقی)

محفل وین
اعضای منتخب از چپ به راست:
موریتس اپلیک
رودولف کارناپ
اوتو نویرات
هانس هان
فیلیپ فرانک

• نئوپوزیتیویسم در فاصله دو جنگ جهانی اول و دوم با فعالیت «محفل وین» به جریان معتبر فلسفه امپریالیستی ـ بمعنی محدود کلمه ـ مبدل می شود.
• نئوپوزیتیویسم محفل وین را امپیریسم منطقی نیز می نامند.

1

موریتس اشلیک (1882 ـ 1936)
فیزیکدان و فیلسوف و مؤسس محفل وینی

• بنیانگذار محفل وین، موریتس اشلیک نام داشته که از سال 1922 میلادی جانشین ماخ در وین می شود.
• اشلیک محفلی از دانش آموزان و علمای علاقه مند به فلسفه، بویژه ریاضی دانان و فیزیکدانان گرد خود جمع می کند که مهمترین آنها به شرح زیر بوده اند:

الف

• وایزمن

ب

• نویرات

ت

• فایگل

پ

• کاوفمن

ث

• و بویژه کارناپ

2

• محفل وین اعتبار فلسفی خود را مدیون شهرت علمی ریاضی دانان برجسته (هان، منگر، گودل) بوده است که با آن همکاری می کردند.

3

• گروهی از ریاضی دانان و فیزیکدانان مهم (مانند ماکس پلانک، اینشتاین، هیلرت) اگرچه به هیچوجه با نظرات محفل وین موافق نبوده اند و درتضاد آشکار و جدی با آنها قرار داشته اند، اما در زمینه مسائل علمی خاص و تا حدودی فلسفی با این محفل رابطه داشته اند.
• این امر نیز یکی از دلایل اعتبار محفل وین بوده است.

4

• در برلین مرکز نئوپوزیتیویستی دیگری توسط رایشباخ، دوبیسلاو و گرلینگ تشکیل می شود که با محفل وین روابط تنگاتنگی داشته و روی هم رفته طرزتفکر واحدی را نمایندگی می کرده است.

5

رودولف کارناپ (1891 ـ 1970)
فیلسوف و از نمایندگان امپیریسم منطقی (نئوپوزیتیویسم)

• بعدها در سال 1931 میلادی در پراگ توسط کارناپ مرکز نئوپوزیتیویستی دیگری دایر می گردد.

6

• فیلسوف انگلیسی بنام آیر نیز برای مدتی کوتاه با محفل وین همکاری می کند.

ادامه دارد