پروفسور دکتر مانفرد بور
برگردان
شین میم شین
فصل هفتم
اعلام فلسفی استقلال انسان
توسط ایمانوئل کانت
فصل هفتم
بخش اول
قسمت ۸
۶۸
· این مسئله گزاری توسعه یافته توسط کانت، به ویژه
روشن می شود، اگر فلسفه قرن ۱۷ و فلسفه ماقبل کانت قرن ۱۸، به لحاظ مفهوم ارگانیسم
(اندام) در مد نظر قرار داده شود.
۶۹
· فلسفه قرن ۱۷ و فلسفه ماقبل کانت قرن ۱۸، فرق
چشمگیری میان مکانیسم و ارگانیسم نمی دید.
۷۰
· در این فلسفه، مفهوم مکانیسم در برگیرنده مفهوم
ارگانیسم بوده است.
۷۱
· به نظر لایب نیتس، تفاوت ارگانیسم با مکانیسم
فقط تفاوتی کمی (درجاتی) است.
· (ر. اویکن، «تاریخ و نقد مفاهیم بنیادی حال
حاضر»، ۱۸۷۸، ص ۱۵۶)
۷۲
· ن. ته تن، درک سابق در این زمینه را بهتر تبیین
می دارد:
· «ارگانیزاسیون (سازمان)، عبارت بوده از مکانیسم
بی نهایت مرکب.
· این تفاوت هر اندازه هم بزرگ باشد، فقط می تواند
به مثابه تفاوت بزرگی و کثرت تلقی شود.»
· (ن. ته تن، «تلاش های فلسفی راجع به طبیعت بشری و
توسعه و تکامل آن»، ۱۷۷۶، جلد ۲، ص ۴۷۵)
۷۳
· اما مفهوم ارگانیسم در فلسفه کانت، برجستگی
جدیدی کسب می کند که برای توسعه فلسفی بعدی از اهمیت بزرگی برخوردار است.
۷۴
· کانت مفهوم ارگانیسم خود را آگاهانه بر ضد درک
فوق الذکر از آن توسعه می دهد.
۷۵
· کانت در اثرش تحت عنوان «نقد قوه قضاوت» می نویسد:
الف
· «چیزها به مثابه اهداف طبیعت، چیزهای سازمان
یافته اند»
ب
· بعد اضافه می کند:
· «شرط تشکیل چیزی به مثابه هدف طبیعت، فقط قرار
داشتن اجزای آن (بنا بر هستی و فرم آن)، در رابطه با کل آن است.»
· (کانت به دیالک تیک جزء و کل واقف بوده است.
مترجم)
پ
· «ضمنا شرط وحدت اجزای هر کلی این است که فرم آن
را رابطه علی (رابطه علت و معلولی)
متقابل آنها تشکیل دهد.»
ت
· برای اینکه «چیزهای سازمان یافته، ماشین صرف
نیستند که فقط حاوی نیروی محرکه باشد.
· بلکه حاوی نیروی سازنده اند.
· نیروی سازنده ای که به مواد اطلاع می دهد که
فاقد چه چیزی هستند.
· یعنی مواد را سازمان می دهد.
· یعنی نیروی روینده سازنده ای است که نمی توان
فقط با بضاعت حرکتی، یعنی فقط با مکانیسم، توضیحش داد.»
ث
· ضمنا «فقط به این دلیل می توان چنین فراورده ای
را به مثابه چیز سازمان یافته و خودسازماندهنده، هدف طبیعت نامید.»
ج
· یعنی زمانی که در آن، «هر جزئی به همان سان که به برکت وجود اجزای دیگر هست، و
ضمنا به خاطر اجزای دیگر و به خاطر کل وجود دارد.
· یعنی به مثابه ابزار، یعنی به مثابه ارگان
(ارگان ارگانیسم، عضو اندام) در نظر گرفته شود.»
· (کانت، «آثار»، جلد ۵، ص ۴۸۳)
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر