خیر و خوبی (نیکی) (5)

پروفسور ولفگانگ پطر ایش هورن

برگردان شین میم شین

I

تئوری خیر، خوبی  و یا نیکی

 در آنتیک (جهان باستان کلاسیک)

·        در آنتیک، نظریه مربوط به خیر، خوبی  و یا نیکی اخلاقی، بمثابه عالی ترین هدف زندگی (هدف زندگی به معنای تصور رایج در آنتیک راجع به سعادتمندی، راجع به زندگی توأم با خوشبختی و خشنودی) مطرح می شود، که در فرم های زیر خودنمائی می کند:

1

 اپیکور (341 ـ 271 ق. م)

از فلاسفه یونان باستان

مؤسس مکتب اپیکوریسم

·        بمثابه هدونیسم معقول و اندازه نگهدار (اپیکور)

·        مراجعه کنید به  هدونیسم در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

2

·        بمثابه بی نیازی از خیر، خوبی  و یا نیکی  

3

·        بمثابه فضایل و سجایای مبتنی بر عقل استوئیستی

II

تئوری خیر، خوبی  و یا نیکی

در فلسفه روشنگری

هوبس، جان لاک، هولباخ و هلوه تیوس

·        پیشرفت تعیین کننده در اتیک را فلسفه روشنگری در قرن هفدهم و هجدهم میلادی به همراه می آورد:

·        فلسفه روشنگری می کوشد تا مسئله خیر، خوبی  و یا نیکی اخلاقی را بر مبنای انسان که بطور دنیوی و سنسوئالیستی (مبتنی بر حسگرایی) و لذا غیرتاریخی درنظر گرفته می شود، حل کند.

·        (هوبس، جان لاک، هولباخ و هلوه تیوس)

1

 کلود آدرین هلوه تیوس (1715 ـ 1771) 

فیلسوف ماتریالیست

·         خیر، خوبی  و یا نیکی اخلاقی اینجا بر بنیان منافع طبیعی افراد منفرد و بر بنیان برقراری پیوند میان منافع طبیعی و منافع عام ازطریق مفید بودن عام تعریف و تعیین می شود.

2

·        این اصل سنسوئالیستی (مبتنی بر حسگرایی)، به معنای منافع فردی و یا به معنای اویده مونیسم (خوشبختی گرائی) اجتماعی و یا اوتیلیتاریسم، در نهایت عبارت است از فرمولبندی تئوریکی ـ اتیکی (نظری ـ اخلاقی)  آلوده به توهمات بیشمار تاریخی مناسبات اجتماعی بورژوائی و بیانگر حقوق بورژوائی است.

·        مراجعه کنید به اویده مونیسم (خوشبختی گرائی) در تارنمای دایرة المعارف روشنگری 

3

·        به قول مارکس و انگلس، «رهائی بخشی از نقطه نظر بورژوازی، یعنی رقابت، در قرن هجدهم میلادی تنها شیوه ممکن برای گشودن راه ی تازه توسعه آزاد به روی افراد بوده است.

·        اعلام تئوریکی این شعور منطبق با پراتیک بورژوائی، یعنی شعور استثمار متقابل، بمثابه رابطه عام کلیه افراد نسبت به هم، نیز گامی جسورانه و آشکار به پیش بود، که روشنگری درمقابل بزک سیاسی، پدرسالار، مذهبی و بی دردسر استثمار تحت شرایط فئودالی برمی داشت.»

·        (کلیات مارکس و انگلس، جلد 3، ص 395)

 

III

تئوری خیر، خوبی  و یا نیکی   

در فلسفه سوسیالیسم اوتوپیکی

1

 اتین گابریل موره لی (1717 ـ 1778)

فیلسوف روشنگری

سوسیالیست اوتوپیکی

آثار:

سوسیالیست های بزرگ

کد طبیعت

·        علاوه بر این طرح فلسفی فوق الذکر، خیر، خوبی  و یا نیکی اخلاقی، تا حدودی، با نتایج عملی و انقلابی پیوند می یابد که تا فراخوان سوسیالیستی ـ اوتوپیکی به باز تشکیل دولت و جامعه بر طبق «طبیعت» انسانی و در نهایت به از بین بردن مالکیت خصوصی بروسایل تولید (موره لی)  می رسد.

2

  هنری سن سیمون (1760 ـ  1825 )

مؤسس مکتب فکری اقتصادی ـ اجتماعی علمی موسوم به سن سیمونیسم

پدر جامعه شناسی علمی و سوسیالیسم اوتوپیکی

از مبارزان جنگ استقلال آمریکا (1706 ـ 1783) بر ضد انگلیس

از طرفداران انقلاب کبیر فرانسه (1789)

در سال 1794 کم مانده بود که به گیوتین سپرده شود

·        سن سیمون، فوریه باز تعریفی از اخلاق به معنای سوسیالیستی ـ اوتوپیکی آن ارائه می دهند.

ادامه دارد.