تجربی و نظری (امپیریکی و تئوریکی) (2)

پروفسور دکتر گونتر کروبر

برگردان شین میم شین

III

تفاوت تجربی با حسی

و تفاوت نظری با عقلی

1

·        اگرچه دانش تجربی با شناخت حسی و دانش نظری با شناخت عقلی رابطه تنگاتنگی دارند، علیرغم آن نه تجربی با حسی یکسان است و نه نظری با عقلی

2

·        ضمنا تجربی و نظری (امپیکی و تئوریکی) را نمی توان در حسی و عقلی خلاصه کرد.

3

·        بخصوص دانش تجربی با دانش حسی یکسان نیست.

·        زیرا اگرچه دانش تجربی تحت تأثیرات دریافت های حسی پدید می آید، ولی همواره نیازمند و حاوی پیش شرط های تدارکاتی عقلی معین بر بنیان داده های حسی است.

4

·        تنها این حقیقت امر که داده های حسی در دانش تجربی در قالب زبانی تبیین می یابند، استفاده از مقوله های منطقی معینی را پیش شرط قرار می دهد، مقوله های منطقی ئی که بدون آنها دانش تجربی را نمی توان فرمولبندی کرد.

5

·        دانش تجربی و اصولا هر دانشی، فرم منطقی احکام را دارد و لذا نمی تواند در خارج از عرصه تفکر و شناخت عقلی وجود داشته باشد.

6

·        تجربی و نظری را به همین دلیل، نمی توان بمثابه دو نوع از دانش تلقی کرد که عمدتا به شناخت عقلی تعلق دارند.

IV

اهمیت تجربی ـ نظری 

برای پراتیک علمی 

·        مسائل زیر در رابطه با تجربی و نظری برای پراتیک علمی اهمیت خاصی دارند:

1

·        مسئله رابطه تجربی و نظری

2

·        چگونگی تبدیل تجربی در روند شناخت به نظری

3

·        چگونگی شناخت قوانین بر اساس معارف تجربی

4

·        مسئله گذار از تجربی به نظری. 

ادامه دارد.