خرد ـ انسان ـ تاریخ (۱۸۸)

·

 

پروفسور دکتر مانفرد بور

برگردان

شین میم شین

 فصل هشتم 

بخش دوم

یوهان گوتلیب فیشته 

(۱۷۶۲ ـ ۱۸۱۴)

یکی از برجسته ترین نمایندگان ایدئالیسم آلمانی  

۶۶

·     فیشته میان شخص خود و هر اثر و حتی هر حرف خود هویت (یکسانی) می بیند.

 

۶۷

·     فیشته هر حمله بر آثار خود را به مثابه حمله بر خود تلقی می می کند.

 

۶۸

·     فیشته برای حرف های کتبی و شفاهی خود می جنگد، مجادله می کند و اگر لازم باشد، رنج می برد.

 

۶۹

·     به ویژه، وقتی حمله بر آثارش، فرم حمله دولتی به خود می گیرد.

·     مثلا زمانی که ارتجاع فئودالی ـ روحانی به او تهمت «آته ئیسم» (الحاد) می زند.

 

۷۰

·     کانت اما برعکس فیشته، آثار خود را آثار ادبی صرف محسوب می داشت.

·     آثاری که در صورت اعتراض مقامات دولتی و مذهبی، می تواند از آنها صرفنظر کند.

·     (کانت حتی به دکارت (فیلسوف نقابدار)، فوت و فن کلک زدن به طبقه حاکمه فئودال و روحانی را می آموزد. مترجم)

 

۷۱

·     کانت قاعدتا کوتاه می آید:

·     هر حمله مقامات دولتی بر نگرش های کانت، او را به عقب نشینی وامی دارد.

 

۷۲

·     واکنش کانت به اعتراض کتبی سلطنتی در اول اکتبر ۱۷۹۴، این مسئله را به روشنی آشکار می سازد.

·     در این اعتراض کتبی سلطنتی کانت مورد نکوهش قرار گرفته بود.

·     مبنی بر اینکه فلسفه کانت «برای تحقیر برخی از تعالیم اصلی  و اساسی کتاب مقدس (انجیل) و مسیحیت مورد سوء استفاده قرار گرفته است»

 

۷۳

·     در این اعتراض سلطنتی کتبی به کانت فرمان داده شده بود که از این به بعد چنین سوء استفاده هایی را مجاز ندارد.

 

۷۴

·     دلیل این اعتراض کتبی سلطنتی اثر کانت تحت عنوان «مذهب، در چارچوب سرحدات خرد صرف» به سال ۱۷۹۳، بود که بر خلاف اثر او تحت عنوان «نقد خرد محض» اثری رام (اهلی) و کمپرومیس جویانه نبود.

·     کانت عقب نشینی می کند.

 

۷۵

·     موضع کانت در یاد داشت او در واکنش به اعتراض کتبی سلطنتی آشکار می گردد:

·     کاسیرر می نویسد:

·     «پس گرفتن و انکار باور قلبی خویش توسط کانت، ناپسند بوده است.

·     اما زیر دستان (توده، کانت) در چنین مواردی در حال حاضر، مکلف به سکوت اند.

·     اگر حتی هر چه کسی می گوید، حقیقی باشد، پرده برداری از حقیقت نیز تکلیف محسوب نمی شود.»

·     (کاسیرر، «زندگی و آموزه کانت»، ص ۴۲۲)

 

ادامه دارد.