مشاجره بر سر یونیورسال ها (دعوا بر سر مفاهیم عام) (۲) (بخش آخر)

پروفسور دکتر مانفرد بور

برگردان

شین میم شین

   

۱۶

·      از آنجا که راه حل های ارائه شده در مشاجره بر سر یونیورسال ها، بطور آشکار و نهان، در هرحال به تعالیم اساسی تئولوژیکی (فقهی) مربوط می شدند، یا به طور مستقیم و یا به طور غیرمستقیم، به توجیه فلسفی سیستم متافیزیکی دگم های کلیسای کاتولیکی منجر می شدند و یا به نشان دادن بی پایگی و بیهودگی آن و نهایتا به براندازی، نابودی فلسفی و تار و مار شدن آن می انجامیدند.

۱۷

·      پشت سر این کشمکش ها و مشاجرات بر سر یونیورسال ها، در قرون وسطی، مبارزات جهان بینانه مهمی قرار داشتند.

·      مبارزاتی که از انگیزه های سیاسی و اجتماعی ریشه می گرفتند و حاملین آنها به گروهبندی های سیاسی ـ اجتماعی مترقی و یا ارتجاعی جامعه فئودالی تعلق داشتند.

۱۸

·      از این رو حل مسئله یونیورسال ها از سوی نومینالیسم و رئالیسم، بطور عینی، به معنی موضعگیری عمیقا جهان بینانه با عواقب اجتماعی ـ سیاسی بود.

·      مراجعه کنید به نومینالیسم و رئالیسم

۱۹

·      نومینالیسم و رئالیسم دو تلاش اصلی در جهت حل مسئله یونیورسال ها محسوب می شوند.

·      البته ما جریانات بیشمار دیگر را (که به قول پرانتل تعدادشان به سیزده بالغ می شد) مورد صرفنظر قرار می دهیم و بلبشوی عمومی مشاجره بر سر یونیورسال ها را نادیده می گیریم.

۲۰

·      راه حل نومینالیستی، مبنی بر اینکه عام، به مثابه نام (کلمه، علامت) صرف، بعد از منفرد وجود دارد،  به معنی سلب اعتبار از شالوده ایده ای کلیسای کاتولیکی بود.

۲۱

·      راه حل رئالیستی، مبنی بر اینکه عام، به مثابه واقعیت حقیقی (واقعیت راستین)، قبل از منفرد وجود دارد، تلاشی درجهت توجیه فلسفی بی حد و مرز شالوده ایده ای کلیسای کاتولیکی بوده است.

۲۲

·      از این رو زمانی می توان از «مشاجره بر سر یونیورسال ها» سخن گفت که کشمکش ها بر سر مسئله یونیورسال ها خصلت مبارزات جهان بینانه به خود گیرند.

۲۳

·      این امر با استعمال فرمی از نومینالیسم در مورد تثلیث (دگم اساسی کلیسای کاتولیکی) از سوی روشلین انجام می گیرد.

۲۴

·      بدین طریق، می توان شروع مشاجره بر سر یونیورسال ها را دهه های آخر قرن یازدهم و دهه های اول قرن دوازدهم میلادی دانست.

۲۵

·      تنها با آموزش روشلین، که نتیجه  تئولوژیکی اش تری ته ئیسم می شود، معنی و اهمیت تئولوژیکی، یعنی جهان بینانه مشاجره بر سر یونیورسال ها، بطورکلی، آشکار می گردد.

۲۶

·      از این لحظه به بعد، هر موضعگیری نسبت به مسئله یونیورسال ها برای کلیسای کاتولیکی به معنی موضعگیری بر له و یا بر علیه کلیسا محسوب می شود.

۲۷

·      از این لحظه به بعد، کلیه راه حل ها برای مسئله یونیورسال ها که مخالف با رئالیسم بوده اند، از سوی کلیسای کاتولیکی رسما محکوم و صاحب نظران مربوطه مجبور به توبه می شوند.

۲۸

·      مشاجره بر سر یونیورسال ها در قرون وسطی، ماهیتا، یکی از فرم های نمودین مبارزه میان ماتریالیسم و ایدئالیسم بوده است.

۲۹

·              به قول لنین، «در مبارزه نومینالیست ها و رئالیست های قرون وسطی آنالوژی مبارزه میان ماتریالیست ها و ایدئالیست ها دیده می شود.»

۳۰

·      فونکسیون فلسفی و اجتماعی عینی که جریانات نومینالیستی و رئالیستی شرکت کننده در مشاجره بر سر یونیورسال ها به دوش داشته اند، به لحاظ محتوای نهائی اش ضد هم بوده اند:

الف

·      نومینالیسم با پیشرفت تفکر بشری، با دینامیسم (پویایی) اجتماعی همراه بوده و عملش پیشرفت طلبانه و مترقی بوده است.

ب

·      رئالیسم اما برعکس، از قرون وسطای آغازین تا قرون متمادی، به لحاظ فلسفی و اجتماعی نقش پیشرفت ستیز و ارتجاعی بازی کرده است و به مثابه آموزش اساسی متافیزیکی ـ معرفتی ـ نظری نئواسکولاستیک، هنوز هم اجتماعی نقش پیشرفت ستیز و ارتجاعی بازی می کند.

·      مراجعه کنید به نومینالیسم، رئالیسم.

پایان