سیری در شعری از مهدی اخوان ثالث (56)

مرد و مرکب

از این اوستا

(1344)

ادامه

ویرایش و تحلیل از

ربابه نون

·        ما بیابان مرگ راهی که بر آن پویند از شهری به دیگر شهر

·        بیغمانی سر خوش و آسوده از هر رنج

·        کرده از رنج قبیله  ی ما فراهم، شایگان صد گنج

·        من دگر بیزارم از این زندگی، فهمیدی، ای، بیزار

·        یادگارا، با تو ام، خوابی تو یا بیدار؟

·        خست حرفش را و خواب آلود گفت:

·        «ای دوست

·        ما هم از این سان، ولیکن بارها با تو

·        گفته ام، کوچکترین صبر خدا چل سال و هفده روز تو در تو ست

·        تو مگر نشنیده ای که خواهد آمد روز بهروزی

·        روز شیرینی که با ماش (با ما آن روز)  آشتی باشد

·        آنچنان روزی که در وی نشنود گوش و نبیند چشم

·        جز گل افشان طرب، گلبانگ پیروزی

·        ای جوان دیگر مبر از یاد، هرگز آنچه پیرت گفت

·         گفت:

·        "بیش از پنج روزی نیست حکم میر نوروزی"

·        تو مگر نشنیده ای در راه، مرد و مرکبی داریم

·        آه، بنگر .... بنگر آنک ... خاسته گردی و چه گردی

·        گویی اکنون می رسد از راه، پیکی با ش (با او)  پیغامی

·        شاید این باشد همان گردی که دارد مرکب و مردی

·        آن گنه بخشا سعادت بخش شوکتمند.»
 

·        گفت راوی:

·        «خسته (قطع شد)  شد حرفش که ناگاهان زمین شد، پنج

·        آسمان، نه

·        آنکه ز آنجا مرد و مرکب در گذر بودند

·        ما در اینجا او از آنجا تفت

·        آمد و آمد

·        رفت و رفت و رفت.»

·         گفت راوی:

·        «روستا در خواب بود، اما

·        روستایی با زنش بیدار

·        تو چه می دانی، زن، این بازی است

·        آن سگ زرد، این شغال، آخر

·        تو مگر نشنیده ای:

·        "هر گرد گردو نیست؟"»
 

·        زن کشید آهی و خواب آلود

·        خاست از جا تا بپوشاند

·        روی آن فرزند را که خفته بود، آنجا کنار در، می آمد باد

·        دست این یک را لگد کرد

·        «آخ »

·        و آن سه دیگر از صدا بیدار شد، جنبید

·        آب

·        نه بود و جسته بود از خواب

·        باد شدت کرد، در را کوفت بر دیوار. با فریاد

·        پنجمین در بسترش غلطید

·        هشتمین، آن شیرخواره، گریه را سرداد
 

·        گفت راوی:

·        «حمد لله، ماشاء لله، چشم دشمن کور»

·        کلبه مالامال بود از گونه گون فرزند

·        نر و ماده هر یک این دلخواه، آن دلبند

·        زن به جای خویشتن بر گشت، آرامید، آنکه گف:

·        «من نمی دانم که چون یا چند

·        من شنیده ام که در راه است

·        مرکبی، بر آن نشسته مرد شو کتمند .»

·        خسته شد حرفش که ناگاهان زمین شد چار

·        و آسمان، ده

·        ز آنکه ز آنجا مرد و مرکب در گذر بودند

·         گفت راوی:

·        «هم بدان سان ماه - بل رخشنده تر - می تافت بر آفاق

·        راه خلوت، دشت ساکت بود و شب گویی

·        داشت رنگ خویشتن می باخت

·        مرد مردان مرد اما همچنان بر مرکب رامش

·        گرم سوی هیچسو می تاخت

·        ناگهان انگار

·        جاده ی هموار

·        در فراخ دشت

·        پیچ و تابی یافت، پندارم

·        سوی نور و سایه دیگر گشت

·        مرد و مرکب هر دو رم کردند، ناگه با شتاب از آن شتاب

·        خویش

·        کم کردند، رم کردند

·        کم

·        رم

·        کم

·        همچو میخ استاده بر جا خشک

·        بی تکان، مرده به دست و پای

·        بی که هیچ از لب بر آید نعره شان

·        در دل

·        وای

·        هی، سیاهی ! تو که هستی؟

·         ای»

·        گفت راوی:

·        «سایه شان اما چه پاسخ می تواند داد؟

·        های

·        ها، ای داد

·        بعد لختی چند

·        اندکی بر جای جنبیدند

·        سایه هم جنبید

·        مرد و مرکب رم کنان پس پس گریزان، لفج و لب خایان

·        پیکر فخر و شکوه عهد را زردینه اندایان

·        سایه هم ز آنگونه پیشایان

·        «ای

·        چاکران، این چیست؟

·        کیست؟»

·        باز هیچ از هیچ

·        همچنان پس پس گریزان، اوفتان خیزان

·        در گل از زردینه و سیل عرق لیزان

·        گفت راوی:‌

·        «در قفا شان دره ای ناگه دهان وا کرد

·        به فراخی و به ژرفی راست چونان حمق ما مردم

·        نه خدایا، من چه می گویم؟

·        به اندازه ی کس گندم

·        مرد و مرکب ناگهان در ژرفنای دره غلتیدند

·        و آن کس گندم فرو بلعید شان یک جای، سر تا سم

·        پیشتر ز آندم که صبح راستین از خواب برخیزد

·        ماه و اختر نیز شان دیدند

·        بامدادان نازینین خاوری چون چهره می آراست

·        روشن آرایان شیرینکار، پنهانی»

·        گفت راوی :

·        «بر دروغ راویان بسیار خندیدند.»

پایان

ویرایش از تارنمای دایرة المعارف روشنگری

 ادامه دارد.