سیری در فرمایشات رهبران ملت ایران (13 )

ویرایش و تحلیل از

یدالله سلطانپور

احمد شاملو

من برگ را سرودی کردم

سر سبز تر ز بیشه

من موج را سرودی کردم

پرنبض تر ز انسان

من عشق را سرودی کردم

پر طبل تر ز مرگ

سر سبز تر ز جنگل

من برگ را سرودی کردم

پرتپش تر از دل دریا

من موج را سرودی کردم

پر طبل تر از حیات

من مرگ را

سرودی کردم

·        معنی تحت اللفظی:

·        من برگ را به سرودی سر سبزتر از بیشه و پرتپش تر از دل دریا تبدیل کردم.

·        من موج را به سرودی پر نبض تر از انسان و پر طبل تر از حیات تبدیل کردم.

·        من عشق را به سرودی پرطبل تر از مرگ و سرسبزتر از جنگل تبدیل کردم.

·        من مرگ را به سرودی تبدیل کردم.  

1

·        آنچه در این بند واپسین شعر شاملو، از دید فرمالیستی او، شق القمر قلمداد می شود، اختراع چند صفت از چند اسم است:

الف

پرنبض   

ب

پرطبل  

پ

پرتپش  

2

·        جلال آل احمد و احمد شاملو را می توان نمایدنگان فرمالیسم فئودالی افراطی و توخالی محسوب داشت.

·        «همه لرزش دست و دل» هر دو و همه دغدغه خاطر هر دو و همه اختراعات فخرانگیز هر دو در سرهم بندی کردن چند اصطلاح پرطمطراق و در طرز تبیین پرهارت و پورت خلاصه می شود.

3

·        سرهم بندی کردن واژه های «رئیس» (ترجمه واژه فرنگی شف) و خزعبلات (ترجمه واژه فرنگی بلودزین)  و غیره و طرز تبیین کج و کوله، ضمن تخریب ساختار زبان فارسی، شق القمر جلال آل احمد بوده است.

·        این تخریب بی مهابای زبان فارسی پس از روی کار آمدن ارتجاع فئودالی ـ فوندامنتالیستی ـ روحانی تشدید شده  و به فاجعه فکری و فرهنگی انجامیده است.

 

4

·        اختراع واژه های مرکب از قبیل پرطبل، پرنبض، پرتپش و یا شیراهنکوهمرد و غیره در قاموس احمد شاملو به اندازه اختراع الکتریسیته و سفر به کره قمر، ارزش و اهمیت داشته است.

7

من برگ را سرودی کردم

سر سبز تر ز بیشه

·        تبدیل برگ به بیشه، به معنی بسط و تعمیم دیالک تیک جزء و کل به شکل دیالک تیک برگ و بیشه است.

·        چون برگ جزئی از درخت و درخت جزئی از بیشه است.

8

من برگ را سرودی کردم

سر سبز تر ز بیشه

·        تبدیل برگ به بیشه، از سوی دیگر به معنی وارونه سازی دیالک تیک جزء و کل است.

·        برای اینکه در دیالک تیک جزء و کل، نقش تعیین کننده از آن  کل است.

·        برگ در مقایسه با درخت و بدتر از آن، در مقایسه با بیشه نقش فوق العاده فرعی دارد.

·        شق القمری که احمد شاملو به خود نسبت می دهد، تبدیل برگ به چیزی سرسبزتر از بیشه است.

·        این یعنی تبدیل جزء به چیزی برتر از کل.

·        این شق القمر حتی از دست رسول خدا و خود خدا برنمی آید.

·        این بدان معنی است که احمد شاملو «پرعظمت» تر از رسول الله و الله است.

9

من برگ را سرودی کردم

سر سبز تر ز بیشه

·        شاملو مدعی آن است که برگ را به سرودی سرسبزتر از بیشه تبدیل کرده است.

·        تبدیل برگ به سرود به معنی تبدیل ماده به روح است.

·        این ادعا را می توان به معنی استه تیزه کردن چیزها و پدیده ها قلمداد کرد.

·        مراجعه کنید به تئوری هنر، استه تیک در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

10

من برگ را سرودی کردم

سر سبز تر ز بیشه

·        منظور از استه تیزه کردن برگ، می تواند سرودن شعری راجع به برگ باشد.

·        تولید تندیسی در رابطه با برگ باشد.

·        نقاشی برگ باشد.

·        سیاوش کسرائی نیز با سرودن شعر «درخت»، درخت را استه تیزه کرده است.

·        کار هنرمندان از هر نوع ـ در تحلیل نهائی ـ همین است:

·        پوشاندن جامه هنری ـ استه تیکی به اشیاء.

·        بازتولید هنری و استه تیکی اشیاء مادی.

·        تبدیل ماده به روح.

·        انسانی سازی طبیعت اول.

·        نفوذ روح در ماده.

11

من برگ را سرودی کردم

سر سبز تر ز بیشه

·        فرق، تفاوت و تضاد هنرمندان توده با جلال آل احمد و احمد شاملو و دیگر هنرمندان طبقه حاکمه  این است که آنها برگ را و هر چیز دیگر را جامه هنری و استه تیکی می پوشانند، بدون اینکه رجزی بخوانند و خودی بستایند و اینها ادعای این کرد و کار را بر لب می رانند و گرد و خاک به پا می کنند و احسنت و هلهله و هورای عوام الناس با سواد و بی سواد را درو می کنند.

12

من برگ را سرودی کردم

پرتپش تر از دل دریا

·        تبدیل برگ به سرودی پرتپش تر از دل دریا ادعای دیگر احمد شاملو در این بند شعر است:

·        احمد شاملو مدعی است که سرودش راجع به برگ، پرتپش تر از دل دریا ست.

·        در نگاه سرسری تصور و تصویر فوق العاده زیبائی در این بند شعر عرضه می شود:

·        دریا بسان انسانی و یا جانوری تصور و تصویر می شود که دل تپنده دارد.

·        احمد شاملو مدعی سرودن سرودی راجع به برگ است که تپنده تر از دل دریا ست.

13

من برگ را سرودی کردم

سر سبز تر ز بیشه

من برگ را سرودی کردم

پرتپش تر از دل دریا

·        در لفافه ی این دریای دل مند و سرود و برگ، خود شاعر ایدئالیزه می شود.

·        وقتی از منگرائی فرمالیستی ـ فئودالی ـ فاشیستی افراطی سخن می رود، منظور همین است.

·        اگر همین دو جمله شعر شاملو راجع به برگ را با شعری از نصرت رحمانی ـ یکی دیگر از شعرای طبقه حاکمه و دوست شاملو ـ مورد مقایسه قرار دهیم، زباله وارگی شخصیتی و هنری و استه تیکی احمد شاملو آشکار می گردد.

14

·        نصرت رحمانی، برگ را عملا و نه در حرف و نه در ادعا و نه در رجز ـ به «سرودی سرسبزتر از بیشه و پرتپش تر از دل دریا» تبدیل کرده است.

·        بی آنکه دست به خودنمائی زده باشد و به خودستائی نیازی داشته باشد:

·        به تصور و تصویر برگ توسط نصرت رحمانی آفرین باید گفت.

·        اگر چه او هم از شعرای طبقه حاکمه است و بلحاظ ایده ئولوژیکی تفاوت تعیین کننده ای با احمد شاملو ندارد:

برگ چنار خشکی از شاخه دور شد

چرخید در فضا

در زیر پای خسته من له شد.

آیا

دست بریده ی مردی بود

لبریز التماس؟

فریاد استخوان هایش برخاست،

آه!  

و آفتاب خسته بیمار

از غرب می وزید

پاییز بود،

عصر جمعه ی پاییز.

ادامه دارد.