حقوق طبیعی (6)

پروفسور دکتر وینفرید شرودر

برگردان شین میم شین

III

تاریخ تئوری های حقوق طبیعی

ادامه

ب

حقوق طبیعی مسیحی

 آگوستین (354 ـ 430)

اهل الجزایر

از فقهای مهم مسیحیت

فیلسوف دوره گذار از آنتیک به قرون وسطی

مؤلف آثار تئولوژیکی بیشمار

پدر علم تئولوژیکی و فلسفی مسیحیت

تحت تأثیر افلاطون

واقعیت را سه شقه کرده است:

جهان عالی ترین وجود که فقط برای روح قابل دسترسی است.

جان ـ روح انسانی

جهان شونده که برای حواس قابل دسترسی است.

او ایمان مسیحی را بمثابه بنیان شناخت محسوب می دارد.

·        حقوق طبیعی مسیحی عبارت است از قبول حقوق طبیعی استوئیکی و بازسازی مسیحیانه آن.

1

·        اپولوگت ها (دسته ای از نویسندگان یونان که در قرن دوم میلادی وارد دین مسیح شده بودند) و آگوستین اسطوره مسیحی بهشت و ارتکاب گناه از سوی حوا و آدم و آموزش استوئیستی را در یکدیگر ذوب کردند.

·        بدین طریق تئوری ئی پا به عرصه وجود می نهد که تنها در اوایل همبود مهرآمیز و از خود گذشته مسیحی جامه عمل به خود پوشیده بود و بی نیاز از دولت و حقوق بود.

2

·        بعد از ارتکاب گناه از سوی حوا و آدم و سرپیچی های دیگر بشریت از فرامین الهی، نظام اجتماعی و دولتی فعلی تا حدی بمثابه افسار بنی بشر از ارتکاب گناه و تا حدی بمثابه کیفر گناهان تشکیل یافته است.

3

·        نظام اجتماعی و دولتی از سوئی نتیجه قانون طبیعی نسبی حاکم در شرایط ارتکاب گناه و از سوی دیگر نشانه خرد الهی است.

4

·        چون قانون طبیعی هم قانون الهی و هم قانون ابدی است.

5

·        از این رو حقوق مثبت (حقوق رایج) تغییرپذیر باید خود را حتی الامکان با این قانون طبیعی نسبی و ده فرمان کلیسا تطبیق دهد.

6

·        اگر چه جریان بنیادگرای مسیحی (فوندامنتالیسم)  که به حقوق طبیعی مطلق و ایدئال مسیحیت آغازین پای بند بود، ریشه کن نمی شود، ولی با قبول حقوق طبیعی نسبی مسیحی، موضع محافظه کارانه نسبت به سیستم فئودالی حاکم پیروز می شود.

7

·        دولت اگر چه، در مقایسه با کلیسا، از سوئی بمثابه نتیجه گناه حوا و آدم خوار شمرده می شود، ولی از سوی دیگر به سبب حفظ مردم در مقابل شر و بمثابه دستگاه خرد الهی بدرجه حامی کلیسا ارتقا داده می شود.

8

·        بدین طریق، سازش کلیسا با دولت بطور تئوریک استدلال و اثبات می شود.

1 

 توماس فون اکوین (1225 ـ 1274)

ایتالیائی الاصل و یکی از متنفذترین فلاسفه و تئولوگ های تاریخ

از مهمترین فقهای کلیسای کاتولیک و از نمایندگان اصلی فلسفه در قرون وسطی متعالی (اسکولاستیک)

میراث معنوی خارق العاده او هنوز هم

در نئوتومیسم و نئواسکولاستیک مؤثر است.

کلیسای کاتولیک روم او را جزو قدیسان تلقی می کند.

·        آموزش حقوق طبیعی توماس فون اکوین تحت تأثیر نوشتارهای بتازگی کشف شده ی ارسطو در آن زمان قرار دارد.

1

·        آزادی، برابری و مالکیت اشتراکی ـ کماکان ـ ایدئال های واقعی مسیحی محسوب می شوند، آنها اما فقط شامل حال وضع آغازین تلقی می شوند.

2

·        بعد از ارتکاب گناه از سوی حوا و آدم، قانون طبیعی نسبی و حقوق طبیعی نسبی، به عنوان هنجار تکلیفی برای همزیستی انسانی محسوب می شود.

3

·        بنظر توماس فون اکوین خانواده تک همسری پدرسالار، مالکیت خصوصی، تجارت (به استثنای تجارت بزرگ و نزول خواری)، جامعه کاست بندی شده فارغ از رقابت، تمرکز قدرت و جنگ در دست دولت با این حقوق طبیعی نسبی انطباق دارند.

4

·        به قول کلاسیک های مارکسیسم، کلیسا برای حفظ ارگانیسم اجتماعی، گاهی به حمایت از حقوق فردی و قوانین اخلاقی می پردازد، گاهی انطباق حقوق مثبت با حقوق طبیعی نسبی را طلب می کند و گاهی بدفاع از دولت برمی خیزد.

5

·        بدین طریق، دولت گناهزاده به خادم درجه اول کلیسا و به حافظ و پرورشگاه نظام مبدل می شود.

·        (مارکس و انگلس، «کلیات»، جلد 20، ص 294)

6

·        حقوق طبیعی کاتولیکی، علیرغم برخی نوسانات و تزلزلات تا امروز به این تئوری وفادار مانده است.

7

·        استقلال دولت تنها در مسائلی که مستقیما ربطی به کلیسا ندارند، وسیعتر شده است و در دولت های چند مذهبی درخواست حمایت دولتی منحصر به کلیسای کاتولیک مورد صرفنظر قرار گرفته است.

ادامه دارد.