اریش فروم
(Erich Fromm)
( ۱۹۰۰ – ۱۹۸۰)
مارکس
ادامه
مارکس
انسان تنها تغییر در اشکال طبیعی را بوجود نمی‌آورد.
وی در این تغییر مقصود خویش را نیز متحقق می‌سازد،
زیرا می‌داند که نوع و شیوۀ عمل وی بمثابه قانونی خواهد بود که باید خود را منطبق بر احکام آن بگرداند،
این انطباق یگانه عمل او نیست.
علاوه بر بکارگیری اندام، خواست با هدفت برای ادامۀ کار ضروری است،
و
حتی فراتر از این:
کارگر هرچه کمتر مجذوب محتوای کار خود و نوع و شیوۀ پیش بردن آن گردد
به همان میزان نیز کمتر از آن کار به منزلۀ بکارگیری قوای روحی و جسمی خود خرسند می‌گردد.»
ما این بخش از سخن مارکس را نیز نخست تجزیه و سپس تحلیل می کنیم:
مارکس
انسان تنها تغییر در اشکال طبیعی را بوجود نمی‌آورد.
وی در این تغییر مقصود خویش را نیز متحقق می‌سازد،
معنی تحت اللفظی:
بشر در روند کار و در اثر کار، فقط فرم طبیعی اشیاء را تغییر نمی دهد، بلکه علاوه بر آن، مقصود خویش را نیز تحقق می بخشد.
مثال:
بشر در روند کار بر روی درخت (چوب)، برای تولید میز و صندلی،
فقط فرم طبیعی درخت را تغییر نمی دهد،
مقصود خویش را یعنی تولید میز و صندلی را نیز تحقق می بخشد.
تعریف کار از دید هگل،
تغییر فرم موضوع کار توسط بشر است.
مارکس که جزو طلاب خوداندیش هگل بوده است،
احتمالا
در صدد نقد دیالک تیکی تعریف هگل از کار است:
مارکس نظر هگل را تأیید می کند (اثبات) و توسعه می بخشد و هم نفی (سلب) می کند.
البته این نظر درست مارکس
محدود به بشر نیست.
مگر قارچ ها و نباتات و جانوران در «کار» بر روی درخت، فرم آن را تغییر نمی دهند و مقصود خویش را تحقق نمی بخشند.
مثال:
حیوان سد ساز آب زی و خشکی زی (بی با) که از درختان تغذیه می کند،
قبل از همه
درختان را به دندان می برد و تکه تکه می کند و به لانه می برد تا از آنها تغذیه کند.
مگر آن در روند کار بر روی درختان (موضوع کار) و در اثر کار بر روی درختان،
فرم آنها را تغییر نمی دهد و مقصود خویش را تحقق نمی بخشد؟
مگر حشرات انگل
در روند کار بر روی درختان، به خشکی و پوکی و نابودی آنها اقدام نمی کنند
و
ضمنا
مقصود خویش را تحقق نمی بخشند؟
مگر حیوانات نبات خوار از گاو گوسفند و بز و زرافه و فیل و غیره
در روند کار بر روی درختان (تغذیه از آنها)
فرم طبیعی درختان را تغییر نمی دهند و ضمنا مقصود خویش را تحقق نمی بخشند؟
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر