۱۴۰۴ مهر ۶, یکشنبه

فرهنگ مفاهیم فلسفی (ر) رابطه علتی ـ معلولی (علی، علیت) (۹) (بخش آخر)

   

  پروفسور دکتر گونتر کروبر

برگردان

 شین میم شین

 

۱۰۵

·    علیت با ضرورت (جبر) یکی نیست.

 

۱۰۶

·    اگرچه رابطه متقابل علی دارای خصلت ضرور (جبری) است.

 

۱۰۷

·    به عبارت دیگر، علت بالضروره (ضرورتا) معلول را پدید می آورد.

 

۱۰۸

·    اما هر رابطه متقابل ضرور را نمی توان رابطه متقابل علی قلمداد کرد

·    (مثلا ضرورت منطقی را).

 

۱۰۹

·    در این زمینه، ضرورت عام تر از مفهوم علیت است.

 

۱۱۰

·    از سوی دیگر در جهان عینی روابط متقابل ضرور و تصادفی وجود دارند.

 

۱۱۱

·    روابط متقابل تصادفی نیز علی اند.

·     زیرا علیت، کلیه پدیده های جهان مادی را شامل می شود.

 

۱۱۲

·    در این زمینه، مفهوم علیت عام تر از مفهوم ضرورت است.

 

۱۱۳

·    علیت را نباید با قانونمندی یکی گرفت.

 

۱۱۴

·    هر قانونی اگر چه به یک رابطه متقابل علی مربوط می شود.

·    ولی همه قوانین بنا بر محتوای خود بیانگر رابطه متقابل علی نیستند.

 

۱۱۵

·    مثلا قوانین هندسه حاکی از روابط کمی و یا مکانی اند و در رابطه علی نسبت به هم قرار ندارند.

 

۱۱۶

·    منطق صوری رابطه متقابل علی را با فرمول «اگر ـ پس» نشان می دهد.

·    ولی این فرمول خصلت رابطه متقابل علی را به اندازه کافی روشن نمی سازد.

 

۱۱۷

·    فرمول «اگر ـ پس» یک رابطه شرطی است و تنها می تواند بیانگر یک شرط برای پدید آمدن معلول به طور کلی باشد.

 

۱۱۸

·    اما هر شرط باید دارای پیش شرط های معینی باشد، تا بتواند علت گردد.

 

۱۱۹

·    به عبارت دیگر هر شرطی علت نیست.

 

۱۲۰

·    فرمول «اگر ـ پس» رابطه ای اکستن سیونال است و لذا نمی تواند رابطه این تن سیونال علی را به طور کامل منعکس کند.

 

۱۲۱

·    در منطق مودالیته کوشش می شود تا رابطه علی به طرز صوری شده (فرمالیزه شده) نشان داده شود.

 

·    مراجعه کنید به علت، معلول، تأثیر متقابل.

 

علت

 

http://mimhadgarie.blogfa.com/post/7618

 

پایان

 

تأثیر

(معلول)

 

۱

http://mimhadgarie.blogfa.com/post/12086

 

۲

http://mimhadgarie.blogfa.com/post/12095

 

پایان

 

تأثیر متقابل

 

۱

http://mimhadgarie.blogfa.com/post/12139

 

۲

http://mimhadgarie.blogfa.com/post/12145

 

۳

http://mimhadgarie.blogfa.com/post/12158

 

۴

http://mimhadgarie.blogfa.com/post/12167

 

پایان

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر