خرافه

پروفسور دکتر ورنر شوفنهاور

برگردان شین میم شین

·        در زمان های قدیم که هر مذهبی اعتقادات مذهبی خاص خود را مطلق می کرد، خرافه به معنی اعتقاد مذهبی خطا تلقی می شد.

1

·        در قرن هجدهم، خرافه به اعتقادات مذهبی ئی اطلاق می شد که در تضاد با «خرد» قرار داشته باشند، اما نه به تدین عقلی و به قول هگل، «بطور عقلائی توضیح داده شده.»

·        (هگل، «کلیات»، جلد 2، ص 415 ـ 441)

2

·        خرافه در فلسفه مارکسیستی ـ لنینیستی ـ عمدتا ـ با مذهب مترادف است:

·        مذهب بمثابه اعتقاد ضد شناخت علمی و به مثابه باور به قوای ماورای طبیعی، بطور کلی.

3

·        در برخورد به پدیده های معاصر شعور مذهبی باید میان فرم های اعتقاد دگماتیکی با خصلت جهان بینانه فراگیر (مذاهب، فرقه های مختلف مذهبی) و نمودهای منفرد شعور مذهبی که ربطی به قبول سیستم جهان بینانه کلی مذهبی ندارند، تفاوت قایل شد.

4

·        منظور از فرم های نمودین شعور مذهبی ـ قبل از همه ـ عبارت است از بقایای مراحل رشد مذهبی که از نقطه نظر خصلت خویش عمرشان بلحاظ تاریخی به آخر رسیده است.

5

·        این دسته از فرم های نمودین شعور مذهبی را فلسفه مارکسیستی ـ لنینیستی بمثابه فرم های اعتقادات خرافی ـ به معنی محدود کلمه ـ تلقی می کند.

6

·        در این میان، پدیده های مربوط به جادو، توته میسم، فتیشیسم و انیمیسم  نقش خاصی بازی می کنند. 

·        تحت تأثیر اسلام و قبل از همه مسیحیت قرون وسطی، فرم های بیشماری از آنها اشاعه وسیع یافته اند.

7

·        فرم های مختلف خرافه که در کشورهای سرمایه داری هنوز هم اشاعه وسیع دارند، به شرح زیرند:

1

·        جادوی بطرز اسرارآمیزی مؤثر که برای فرم های نمودین طبیعی (تعویض ماه، ترکیب ستاره ها، پدیده های طبیعی غیرعادی) در رابطه با سرنوشت انسانی و اعمال او (آرزوها، امراض و جنگ ها) نقش تأثیربخش مهمی قایل است.

 2

·        اخترشناسی (اسطرلاب) بمثابه سرچشمه بدبختی و فلاکت.

3

·        جادوی اعداد:

·        اعداد و ترکیبی از اعداد معین (اعداد سعد و اعداد نحس)

  

4

·        جادوی اوراد و واژه ها:

·        بر زبان راندن واژه های معین که در کتب سحر و جادو جمع آوری شده اند.

5

·        جادوی اشیاء:

·        قایل شدن قوه اسرارآمیز به اشیاء، گیاهان و جانوران معینی.

6

·        منابع شفابخش:

·        معالجه درد، حتی درد جسمانی، ببرکت تأثیر سوبژکتیف صرف، با ادای اوراد و واژه ها و یا مغناطیسم.

7

·        عوامفریبی شایع مربوط به زیورآلات شفابخش (دستبند، گردن بند، عروسک و غیره)

8

·        قایل شدن قوه ماورای طبیعی به افراد (جادوگران، رمالان، مرتاضان، طالع بینان، نگاه حسود، عجوزه ها و غیره)

9

·        فال بینی عوامفریبانه حرفه ای

10

·        تعبیر خواب

11

·        سحر و جادوی عجوزگان (رؤیای جادوئی، تشعشع جمال و غیره)

12

·        منابع فال بینی (کتب تعبیر خواب و رسانه ها)

13

·        اعتقاد به ارواح و اشباح:

·        باور به تصورات انیمیستی و رؤیا

·        باور به تأثیربخشی ارواح خیر و شر  

·        باور به اثربخشی ارواح مردگان (زن سپیدپوش، ارواح درزن، ارواح خانه، ارواح محافظ و ارواح قدیسین).

14

·        امروزه بویژه منابع اوکولتیستی در فرم های مختلف رواج دارند (احضار روح، پاراپسیکولوژی.)

*****

·        ریشه های این فرم های خرافه و نگرش های مذهبی، بطور کلی، در عوامل زیرین نهفته اند:

1

·        در جهل مردم نسبت به پیوندها در طبیعت و جامعه

2

·        در عجز و ناتوانی اوبژکتیف و سوبژکتیف (عینی و ذهنی) در مقابل قهر طبیعت و قانونمندی های اجتماعی

3

·        در پوشاندن جامه عرفان به حوادث تصادفی.

*****

·        در جوامع طبقاتی، اشاعه خرافه مذهبی ـ بویژه ـ در میان توده های تحت استثمار و ستم و در میان توده های مردم، که در جهل نگهداشته شده اند، بطور مداوم تقویت می یابد و به فرم های متنوع، توسط طبقات حاکمه، برای تحکیم قدرت خویش تبلیغ می شود.

1

·        باورهای خرافی مردم در کشورهای سرمایه داری از سوی عناصر بی وجدان برای پر کردن جیب خود همچنان مورد سوء استفاده قرار می گیرند.

2

·        مبارزه بر ضد کلیه فرم های خرافه بخش مهمی از کار ایدئولوژیکی ـ سیاسی ـ توده ای احزاب مارکسیستی ـ لنینیستی در جهت تحکیم کرد و کار آگاهانه، خلاق، فعال و عملا دگرگونساز توده های مردم است.

·        مراجعه کنید به مذهب، فتیشیسم، انیمیسم در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

پایان