فروغ
فرخزاد
(1313
ـ 1345)
(1934
ـ 1966)
عصیان
(۱۳۳۶)
تحلیلی از شین میم شین
بار
الها حاصل این خود پرستی چیست؟
ما
که خود افتادگان زار مسکینیم
ما
که جز نقش تو در هر کار و هر پندار
نقش
دستی، نقش جادویی نمی بینیم
·
معنی تحت اللفظی:
·
خدایا این خودپرستی (اگوئیسم) چه
حاصلی برایت خواهد داشت؟
·
ما که در هر کار و در هر پندار غیر
از نقش دست تو، نقش سحر آمیزی نمی بینیم.
1
بار
الها حاصل این خود پرستی چیست؟
ما
که خود افتادگان زار مسکینیم
ما
که جز نقش تو در هر کار و هر پندار
نقش
دستی، نقش جادویی نمی بینیم
·
فروغ جوان در این دو بیت، دوئالیسم
خدا و انسان را به شکل دوئالیسم همه کاره و هیچکاره بسط و تعمیم می دهد.
·
در انسانتصویر فروغ جوان، بشریت مشتی
هیچکاره اند و خدا قادر مطلق همه کاره است و مهر خود را بر اندیشه و عمل بنی بشر
می کوبد.
·
فروغ جوان علیرغم بلوغ فکری غول آسا
هنوز کاستی های جدی در زمینه ی تفکر منطقی دارد.
·
چون محتوای همین دو بیت با عنوان
این شعر بلند، یعنی با «عصیان بندگی» در تناقض آشکار قرار دارد:
·
اگر خدا همه کاره مطلق و بشریت
هیچکاره باشد، اگر خدا خود ببرد و بدوزد و بشریت جز تماشا هنری ندشاته باشد، نه
اگوئیسم خدا و هارت و پورت مکررش معنی
پیدا می کند و نه عصیان بنی بشر بر ضد خدا.
2
·
اشکال و ایراد اساسی تئولوژی و مذاهب
رنگارنگ هم همین جا ست.
·
خدای اختراعی آنها انعکاس آسمانی ـ
انتزاعی قلدران زمین است و این ازاذل و اوباش زمینی نه در رابطه دوئالیستی با
بشریت قرار دارند و نه فعال مایشاء هستند.
·
رابطه خوانین و سلاطین و سران اقتصادی
و سیاسی و فرهنگی و نظامی و ایده ئولوژیکی و غیره با توده های مولد و زحمتکش رابطه
ای دیالک تیکی است و در این رابطه نقش تعیین کننده از آن توده ها ست.
·
اگر توده ها به نقش خود واقف شوند،
فاتحه خدایان زمینی و در پی آن خدای آسمانی خوانده می شود.
3
·
بر خلاف تصور فروغ جوان، بشریت
زحمتکش و مولد، هیچکاره نیست، بلکه همه کاره واقعی است.
·
جامعه و جهان با تمامت نعمات مادی
و معنوی اش، محصول زحمت عرقریز جسمی و فکری همین بشریت زحمتکش و مولد است.
·
ما هنوز از سیر تکاملی فکری فروغ
اطلاع درستی نداریم، حتما در اشعار بعدی اش به دقت نظر بیشتر برخواهیم خورد.
·
دریغ از این است که این گل سرخ
یگانه زود از دست رفته است.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر