۱۴۰۳ بهمن ۱۳, شنبه

درنگی در غزلی غول آسا از شیخ شیراز (۲)


 
درنگی
از
شین میم شین
 
از در درآمدی و من از خود به در شدم
گفتی کز این جهان به جهان دگر شدم

گوشم به راه تا که خبر می‌دهد ز دوست
صاحب خبر بیامد و من بی‌خبر شدم
 
...
 
دلیل دلنشینی و شیوایی و زیبایی این غزل شیخ شیراز
هویت (یکسانی) فرمال ـ نمودین واژه های ابیات آن و تفاوت محتوایی ـ ماهوی (مفهومی) آنها ست.

از در درآمدی و من از خود به در شدم
 
معنی تحت اللفظی:
از در وارد شدی و من از خود بیخود شدم.
 
در این مصراع این غزل، «در» به معانی متفاوت به کار رفته است.
«در» به معنی در اتاق، در خانه.
«در» در «از خود بدر شدن»، یعنی بیهوش شدن و یا از خود بیخود شدن.
واژه واحدی
در این مصراع حاوی مفاهیم متفاوت است.
 
دیالک تیک واژه و مفهوم
فرمی از بسط و تعمیم دیالک تیک فرم و محتوا ست
که از دیالک تیک های مهم ماتریالیسم دیالک تیکی است.

دیالک تیک فرم نمودین و محتوای ماهوی 
از دیالک تیک های مارکسیستی مهم است که مارکس در کاپیتال تدوین کرده است:
مارکس
 از ترکیب دو دیالک تیک زیر به این دیالک تیک رسیده است:

دیالک تیک فرم و محتوا + دیالک تیک نمود و ماهیت =
دیالک تیک فرم نمودین و محتوای ماهوی.
 
 ۱
از در درآمدی و من از خود به در شدم
گفتی کز این جهان به جهان دگر شدم

معنی تحت اللفظی:
با ورود تو از در، من از خود بیخود شدم.
 
سعدی
در این بیت غزل، دیالک تیک های زیر را توسعه می دهد:
دیالک تیک من و تو
دیالک تیک آمد و شد
دیالک تیک دنیا و عقبا (جهان و دگرجهان)
را.
 
این بدان معنی است که زیبایی خارق العاده حریف و یا حریفه
سعدی را بیهوش کرده است.

این چیزی جز زیبایی فرمال (صوری) نمودین (ظاهری) نیست
که هوش سعدی را بر باد می دهد
و
این همان سعدی است که می فرماید:
صورت زیبای ظاهر 
هیچ نیست.
ای برادر، سیرت زیبا بیار.
 
ادامه دارد.
 

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر