خود آموز خود اندیشی (۱۰۳۹)

 

شین میم شین

بوستان

باب سوم

در عشق و مستی و شور

حکایت اول

بخش دوم

(دکتر حسین رزمجو، «بوستان سعدی»، ص ۸۲ ـ ۸۳)

ما به سوی آنچه دانش زمانه مان نموده، می رویم

 

 

۱

نه سودای خودشان، نه پروای کس

نه در کنج توحیدشان جای کس

معنی تحت اللفظی:

عشاق حق

خودستیز و جامعه گریز و گوشه گیر و منزوی اند.

 

مفهوم «کنج توحید» در قاموس سعدی، به معنی انحلال و اضمحلال انسان در خدا، به نفع خدا ست.

 

عرفان که بر پانته ئیسم (مکتب فلسفی مبتنی بر همه چیز خدایی) استوار شده است،

نه فقط از ذوب انسان در خدا، بلکه ضمنا از ذوب خدا در انسان سخن می گوید و دیالک تیک انسان و خدا را به نفع سنتزی که نه خدا ست و نه انسان، حل می کند.

 

این سنتز می تواند هیچ باشد.

 

از این رو می توان گفت که عرفان حاوی گشتاوری از نیهلیسم (پوچی گرایی) است.

 

 

مولانا در زمینه هیچی و پوچی اشعار بیشماری دارد.

 

خدا در قاموس عرفان بدون انسان، حتی لحظه ای نمی تواند وجود داشته باشد.

 

نسبت دادن کفر و الحاد به عرفاان بیهوده نیست.

 

ادامه دارد.