خود آموز خود اندیشی (۱۰۴۳)

 

شین میم شین

بوستان

باب سوم

در عشق و مستی و شور

حکایت اول

بخش دوم

(دکتر حسین رزمجو، «بوستان سعدی»، ص ۸۲ ـ ۸۳)

ما به سوی آنچه دانش زمانه مان نموده، می رویم

 

۱

پریشیده عقل و پراکنده هوش

ز قول نصیحتگر آکنده گوش

معنی تحت اللفظی:

مشخصه مهم عشاق حق، پریشانی عقلی و حواس پرتی از سویی

و

اندرز باران گشتن شان از سوی دیگر است.

 

 

حافظ

راز درون پرده ز رندان مست پرس 

کاین حال نیست زاهد عالی مقام را.  

 

معنی تحت اللفظی:

زاهدان عالی مقام از اسرار پشت پرده بی خبرند.

فقط رندان مست از آنها خبر دارند.

 

حافظ

برو ای زاهد خودبین که ز چشم من و تو

راز این پرده نهان است و نهان خواهد بود. 

معنی تحت اللفظی:

اسرار پشت پرده

 برای زاهدان خودبین هم نهان است و هم نهان خواهد ماند.

 

این دو بیت غزل خواجه،

اگرچه به نیست تحقیر زهاد سروده شده است.

ولی محتوای آن به تئوری شناخت خواجه مربوط می شود.

 

تئوری شناخت حافظ

اصولا و اساسا مبتنی بر تئوری شناخت سعدی است.

ولی فاقد خصلت دیالک تیکی آن و حاوی ندانمگرایی و خردستیزی است.

به همین دلیل، نیچه (فیلسوف کج و کوله امپریالیسم و فاشیسم) شیفته غزلیات خواجه است.

 

حافظ در این دو بیت دو غزل

دیالک تیک مست و هشیار سعدی

را

به شکل دوئالیسم رندان و زاهدان بسط و تعمیم می دهد

و

ضمنا

پیش شرط شناخت حتی ماهیت چیزها (اسرار پشت پرده) و نیات باطنی افراد

را

مستی جا می زند.

 

خردستتزی (ایراسیونالیسم)

که یکی از مکاتب فلسفی مهم امپریالیسم و فاشیسم است،

همین است.

 

مراجعه کنید

به

 

ایراسیونالیسم

(خردستیزی)

 

۱

http://mimhadgarie.blogfa.com/post/13812

 

۲

 

 http://mimhadgarie.blogfa.com/post/13818

 

پایان

 

 

خردستیزی

 

https://hadgarie.blogspot.com/2020/04/blog-post_93.html

 

http://mimhadgarie.blogfa.com/post/5452

 

پایان

 

ادامه دارد.