پروفسور
دکتر هورست هولتسر
فصل هشتم
علوم
اجتماعی / جامعه شناسی
برگردان
شین میم شین
فصل
هشتم
بخش
چهارم
پرده
پوشی ایده ئولوژیکی جامعه طبقاتی
امیل
دورکهایم
پیشکش
به
ابوتراب
باقرزاده
(
۱۳۰۹ ـ
۱۳٦۷)
در
بابل کنار مازندران به دنیا آمد
در
اوین به دار اویخته شد.
48
·
اما در هر دو مورد فوق الذکر، سخن
دورکهایم از آن است که انتگراسیون اجتماعی به کمک قواعد هنجاری صورت می گیرد.
·
مراجعه کنید به هنجار در تارنمای
دایرة المعارف روشنگری
49
·
دورکهایم ضمنا به جای قواعد هنجاری
از قواعد مؤسساتی (نهادین) نیز سخن می گوید، چه در رابطه با همبستگی مکانیکی بر
پایه قواعد کلکتیو موجود مبتنی بر عوامل طبیعی و اجتماعی و چه در رابطه با همبستگی
ارگانیکی بر پایه هنجارهای حقوقی ـ مدنی.
50
·
هدف و آماج دورکهایم این است که بر
اساس قواعد انتگراتیو (همپیوندساز)، وحدتی
تشکیل شود و نظام عاری از تضادی پدید آید که در آن هر زمزمه مخالف به عنوان عامل
مزاحم و آنومی محکوم و سرکوب شود.
·
(کرکل، «تفکر سوسیولوژیکی»، ص 144،
·
میلز، «کلاسیک های جامعه شناسی»، ص
394)
51
·
مفهوم آنومی در قاموس دورکهایم، ضد
همبستگی اجتماعی است:
·
انومی در قاموس دورکهایم به شرایط اجتماعی
ئی اطلاق می شود که برای اعضای جامعه، قواعد اخلاقی مکلف ساز وجود نداشته باشند.
·
در این صورت، دیگر نمی توان با عمل
مبتنی بر همبستگی به حل معضلات جامعه نایل آمد.
·
دورکهایم طرح انومی را برای توضیح پدیده
های اجتماعی به غایت متفاوت به خدمت می گیرد.
52
·
دورکهایم با مقوله «قواعد اخلاقی
وحدت بخش و نظم بخش»، خیالات زیر را در سر می پرورد:
الف
·
او فکر می کند که به کمک آن، می
تواند اصول انتگراسیون اجتماعی تعیین کننده را تدوین کند.
ب
·
او فکر می کند که به کمک آن، موضوع
جامعه شناسی را و پایه و اساس استقلال جامعه شناسی را و بویژه نفی روانشناسی را
پیدا کرده است.
·
(کونیگ، «مقدمه» در دورکهایم، «قواعد اسلوب سوسیولوژیکی»،
1961، ص 35)
ت
·
این قواعد به نظر دورکهایم تشکیل
دهنده سیستم های ارزشی و هنجاری نقطه تبلور جامعه اند.
·
مراجعه کنید به ارزش، جامعه در
تارنمای دایرة المعارف روشنگری
53
·
نکته این است (و این نکته برای
متدئولوژی دورکهایم از اهمیت مرکزی برخوردار است) که هر عمل اجتماعی که بیانگر
حقایق امور مبتنی بر جامعه به مثابه «جامعه» باشد، در مقابل هر عمل فردی، کسب
استقلال کرده و می کند.
54
·
دورکهایم در مفهوم «حقایق امور اجتماعی»
نه فقط قواعد هنجاری عمل، مثلا «هنجارهای حقوقی، فرامین اخلاقی، جزم های مذهبی،
سیستم مالی و غیره» را، بلکه همچنین، «انواع کلکتیویسم» را می بیند که در چاروب
این قواعد تشکیل می شوند:
·
(دورکهایم، «قواعد اسلوب جامعه شناسی»، 1950،
ص 5، همانجا ص 213)
55
·
در قاموس دورکهایم مفهوم «حقایق
امور اجتماعی نظام آناتومیکی و مورفولوژیکی» به عنوان مثال از چیزهای زیر تشکیل
شده است:
الف
·
«توزیع جمعیت در سطح کشور
ب
·
کمیت و کیفیت راه های حمل و نقل
ت
·
نحوه تشکیل مساکن و غیره»
·
(همانجا)
56
·
«ما می دانیم که حیات اجتماعی حاوی خود ویژگی
خاصی در تبلور خویش است.
·
عادات کلکتیو، خود را در ورای
اعمال فردی در فرم های محدوده خاص خود نمودار می سازند:
الف
·
در هنجارهای حقوقی و اخلاقی
ب
·
در کلمات قصار
ت
·
در حقایق امور ساختار اجتماعی و
غیره
57
·
از آنجا که این فرم ها همیشه وجود
دارند و در اثر استفاده از آنها، تغییر نمی یابند، پس شالوده ثابتی را تشکیل می
دهند که در دیدرس هر شاهدی قرار دارد.»
·
(همانجا، ص 139)
58
·
بدین طریق، قواعد هنجاری و تنظیمات
مؤسساتی (نهادین) برای دورکهایم، امکان آن را پدید می آورد که او جامعه
را به مثابه «سنتزی در نوع خود ویژه ای» قلمداد کند.
·
(دورکهایم، «تقسیم اجتماعی کار»، چاپ دوم،
1911، ص 24، ترجمه هورست هولتسر
·
تیادین، «سیستم اجتماعی و تحول اجتماعی»،
ص 23)
59
·
تعیین قواعد سیستم های هنجاری و تعیین
«انواع کلکتیویت» (کلکتیو بودن) آرایش یافته در آنها به مثابه «حقایق امور اجتماعی»،
در اثر دورکهایم تحت عنوان «قواعد اسلوب سوسیولوژیکی» (منتشره در سال 1895) از
طریق توصیف مشحصه هر حقیقت امر اجتماعی صورت می گیرد.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر