پروفسور گرهارد بارش
برگردان
شین میم شین
10
·
توسط رایت (1951
میلادی) و بکر (1951 ـ 1952 میلادی)
·
مثالی در مورد یک نظر دئونتیکی ممکن (که البته از نظر
منطقی مسئله زا ست) مطرح شده است:
·
مقررات هنجاری را می توان با تعبیر دیگرگونه از مناسبات
منطقی ـ مودالیته درک
کرد.
·
مثلا اگر «اچ» به
معنی در پیش گرفتن شیوه عمل معینی، «اچ پریم» به معنی امتناع از درپیش گرفتن شیوه
عمل معینی، «گاف» به معنی مودالیته هنجاری و «ای» به معنی مودالیته مجاز بودن
باشد، آنگاه می توان رابطه زیر را برقرار ساخت:
ای / اچ = تعریف
گاف / اچ
11
·
مجاز بودن انجام هر عمل «اچ» به معنی آن است که عدم
انجام آن به عنوان تکلیف تعیین نشده و خواسته نشده است.
·
(تعیین تکلیف در این مورد
بمثابه مفهوم اصلی تعریف نشده پیش شرط قرار داده می شود.)
·
و لذا خواهیم داشت:
ای / اچ = گاف
/ اچ
12
·
به عبارت دیگر نهی انجام عمل «اچ» مترادف (هم معنی) با امر
عدم انجام آن است.
13
·
علاوه بر این می توان گویش هائی به معانی زیر بدست آورد:
الف
·
اگر تکلیف «اچ 1» تحقق یابد، تکلیف «اچ 2» نیز تحقق خواهد یافت، با تکلیف امتناع از انجام «اچ
1» و تحقق «اچ 2» و یا (حداقل انجام یکی از آندو)، با نهی
انجام «اچ 1» و عدم انجام همزمان «اچ 2» معنی یکسانی خواهد داشت.
ب
·
امری که در انجیل آمده است، مثال دیگری برای آن است:
·
هر کس که کار نکند، نباید هم بخورد!
ت
·
اما در انجیل امر دیگری نیز هست،
مبنی بر اینکه انسان نباید از بابت خوردن نگران باشد.
·
زیرا پرنده ها کار نمی کنند، ولی
می خورند!
پ
·
و این بدان معنی خواهد بود که خوردن،
انسان ها را به کار کردن و در عین حال کار نکردن مکلف می کند.
·
و یا اگر انسان کار کند و یا کار
نکند، خوردن ممنوع است!
ث
·
سیستم هنجاری که به این تکالیف ضد
و نقیض منتهی می شود و یا حاوی چنین تکالیف ضد و نقیضی است، خود ناپیگیراست و همانطور
که می توان به آسانی نشان داد، باید اعمال مفروضی جایز دانسته شوند و بدین طریق بی
معنا شوند.
14
·
دئونتیک به سبب برخورد و تقاطع رشته
های علمی محتلف، مثلا رشته تئوری حقوق، اتیک،
مردم شناسی، سمیوتیک و غیره) با یکدیگر توسعه یافته و توسعه می یابد و بویژه تحت
تأثیر منطق مدرن و تحت تأثیر موفقیت ها، معضلات و
دشواری های آن بوده است.
15
·
افراد زیر به مسائل مربوط به
دئونتیک پرداخته اند (اگراشارات تک و توک پوان کاری
را در این زمینه نادیده بگیریم) :
الف
در سال های 30 قرن بیستم
·
منگر
·
هوف اشته تر
·
مکنسی
·
یورگنسون
ب
در سال های 50 قرن بیستم
·
رایت
·
بکر
·
رشر
·
نوول اسمیت
·
کاستاکدا
ت
درکشورهای سوسیالیستی
·
سینوویف
·
کالینوفسکی
·
ژیبینسکی
·
واین برگر
·
کلاوس و
·
لوسر
16
·
از دیدگاه مارکسیستی ـ لنینیستی،
بررسی های دئونتیکی می توانند با توسعه آماجگرایانه شعور سوسیالیستی و با تحکیم
هنجارهای همزیستی سوسیالیستی انسان ها، اهمیت روزافزونی کسب کنند.
17
·
جنبش مارکسیستی ـ لنینیستی خود، مثال
های بارزی برای توسعه سیستم های هنجاری بهمراه آورده است که بلحاظ تاریخی بسیار مؤثر،
بلحاظ منطقی منسجم و پیگیر بوده اند
·
مثلا هنجارهای لنینی زندگی حزبی.
18
·
بررسی های دئونتیکی باید به بخشی
از زرادخانه اسلوبی (متدیکی) و دستگاه نظری (تئوریکی) اتیک مارکسیستی ـ لنینیستی
بدل شوند.
·
اما آنها نمی توانند جای اتیک را
بگیرند و قادر به حل هیچیک از مسائل اصلی اتیک نیستند.
·
اگرچه آنها حل مسائل اصلی اتیک را
بطرز چشمگیری ثمربخش و تا حدودی حتی المقدور تسهیل می کنند.
·
مراجعه کنید به اتیک (اخلاق) در
تارنمای دایرة المعارف روشنگری
19
·
اما هر دئونتیکی که بر ملاط تئوری
مارکسیسم ـ لنینیسم بنا نشود و در حل وظایف تاریخی، جایگاه روشنی برای خود نجوید،
عقیم خواهد ماند.
20
·
احتمال آن می رود که در آینده،
بررسی های دئونتیکی بمراتب بیشتر از سابق در عرصه های زیر عمل کنند:
الف
·
درعرصه حل مسائل عام تر سیستم های
هنجاری بطور کلی
ب
·
در عرصه مسائل منطقی و معرفتی ـ
نظری مربوط به فراخوان ها
ت
·
در عرصه مسائل منطقی و معرفتی ـ
نظری مربوط به رهنمودها بطور کلی
ت
·
و بویژه در عرصه مسائل منطقی و
معرفتی ـ نظری مربوط به مسائل مربوط به برنامه ریزی و تصمیم گیری های اجتماعی.
پایان
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر