خیر و خوبی (نیکی) (3)

پروفسور ولفگانگ پطر ایش هورن

برگردان شین میم شین

1

·        بنابرین، خیر، خوبی و یا نیکی اخلاقی همیشه باید به شرح زیر درنظر گرفته شود:

الف

·         در محتوا و تأثیرگذاری اش

ب

·        بمثابه جنبه ای در وابستگی به توسعه اجتماعی واقعی

ت

·        بمثابه جنبه ای در وابستگی به مبارزه برسر پیشبرد منافع اجتماعا تعیین شده ی گروه های اجتماعی مختلف.

2

·        از این رو، هر خیر، خوبی و یا نیکی اخلاقی حاوی محتوای مشخص، تاریخی و طبقاتی معینی است.

3

·        خیر، خوبی و یا نیکی «درخود» (فی نفسه)  با معنی ماورای تاریخی و مطلق وجود ندارد.

4

·        انگلس می نویسد:

·        «تصورات مربوط به خیر و شر از ملتی تا ملتی دیگر، از عصری تا عصری دیگر چنان عوض شده اند، که گاهی حتی به ضد یکدیگر بدل شده اند.

·        ولی اگر کسی ادعا کند که «خیر، شر نیست و شر، خیر نیست و اگر خوب و بد و یا خیر و شر را با هم مخلوط کنیم، آنگاه فاتحه اخلاقمندی خوانده می شود و هرکس می تواند، هرچه دلش می خواهد بکند و یا نکند»، باید به او گفت که مسئله به این سادگی ها نیست.

·        اگر مسئله به این سادگی ها می بود، آنگاه دیگر بحث بر سر خیر و شر لازم نمی آمد و هر کس می بایستی بداند، خیر و شر کدامند.

·        اما امروز کار از چه قرار است؟

·        امروز برای ما کدامین اخلاق موعظه می شود؟

·        اخلاق امروزی در وهله اول اخلاق فئودالی ـ مسیحی است.

·        علاوه بر آن اخلاق، اخلاق مدرن بورژوائی و اخلاق آتی پرولتری نیز وجود دارند.

·        اکنون سؤال این است که کدامیک از اینها را باید اخلاق حقیقی محسوب داشت؟

·        باید گفت که هیچکدام از آنها حاوی اعتبار مطلق نیست.

·        اما بی تردید، اخلاقی حاوی بیشترین و ماندگارترین عناصر خواهد بود، که درعصرحاضر طرفدار تحول وضع موجود باشد، یعنی طرفدار آینده باشد، یعنی پرولتری باشد.»

·        (کلیات مارکس و انگلس، جلد 20، ص 86)

5

·        این نظر ماتریالیسم تاریخی در رابطه با خیر، خوبی و یا نیکی اخلاقی نه تنها حاوی توضیح تئوریکی خیر، خوبی و یا نیکی است، بلکه علاوه بر آن حاوی توضیح محتوائی تغییرمعنی آن است:

الف

·        این نظر، قبل از همه، ارزیابی تاریخی ـ انتقادی از امری ارائه می دهد، که در زمان معینی از سوی قوای اجتماعی مختلف، بمثابه خیر، خوبی و یا نیکی تلقی و تبلیغ می شود.

·        (پوزیتیویسم مخالف این ارزیابی است)  

·        مراجعه کنید به پوزیتیویسم در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

2

·        این نظر، علاوه بر آن، به انتقاد تئوریکی از تصورات کنسرواتیو (مبتنی بر محافظه کاری)  و ارتجاعی از خیر، خوبی و یا نیکی اخلاقی می پردازد.

3

·        این نظر ضمنا به اثبات صحت تصورات مترقی و انقلابی از خیر، خوبی و یا نیکی اخلاقی و حمایت تئوریکی از آن بر می خیزد.

ادامه دارد.