چاله ها و چالش ها (398)

نگاهی به کتاب "بچه های درخت جاکاراندا"
داستان اعدام شدگان ۱۳۶۷ و فرزندان بازمانده آنها

از سحر دلیجانی 

سهیلا وحدتی   

سرچشمه:

اخبار روز

http://www.akhbar-rooz.com     

متین

درود بر شما خانم وحدتی. نقد زیبایی از کتاب سحر دلیجانی ارائه دادید و نگاه انسانی و بی طرفانه او را به خوبی نمایاندید.

نمی خواهم در مورد نقد شما اظهار نظر کنم، زیرا بهتر از شما قادر به بررسی آن نیستم.

اما، می خواهم در مورد این نکته ی بسیار بجای شما اظهار نظر کنم که نسل ما اثری با چنین ویژگی منتشر نکرده است.

اجازه می خواهم عرض کنم که بنده (نام بالا مستعار است) به عنوان هم نسل شما مشغول نوشتن چنین کاری هستم.

دیرزمانی است که رفقایم توصیه کردند به این وظیف ی میهنی عمل کنم،

 ربابه

·         روی سخن من بیشتر با جناب متین است.

·        من نه کتاب سحر را خوانده ام و نه نقد سهیلا را

·        مرا دیری است این نکته به خود مشغول می دارد که چرا بعضی ها یاد مانده نویسی و خاطره نویسی را به مشغله اصلی زندگی شان بدل کرده اند؟

1

·        در قرون وسطی زنان و مردان متعلق به اشرافیت بنده دار و فئودال خاطره می نوشتند و یا خاطره می گفتند تا نویسنده چه بسا معروفی از قبیل الکساندر دوما و یا حتی بالزاک بنوسد.

2

·        بعد در عصر امپریالیسم سیاستمداران و بوروکرات های   اقتصادی، اطلاعاتی، نظامی و غیره در ایام کهولت به این کار مبادرت ورزیدند.

3

·        اکنون خیلی از کسانی که فعالیت سیاسی در احزاب و غیره داشته اند، با اشتها و اشتهار تام و  تمام خاطره می نویسند.

4

·        کسی که در ایام نوجوانی و یا جوانی بسان سحر تجارب تلخ کابوس واره را از سر گذرانده، شاید نوشتن «خاطرات» به گشایش گره های پسیکولوژیکی اش و به رهائی نسبی اش از شر کابوس کمک کند.

5

·        ولی این ادعا که توحش شاه و شیخ به بیست و چند زبان ترجمه شود تا به قول بعضی ها «جهان متمدن بداند که در جهنم شاه و شیخ چه گذشته و می گذرد»، خیلی سؤال برانگیز بنظر می رسد.

6

·        چون بدین طریق و ترفند آگاهانه و یا ناخود آگاه نسبتی شگرف وارد توحش همان امریکا و اروپا در همین چند سال اخیر و نه در جنگ های جهانی کبیر، نه در هیروشیما و ویتنام و چین و روسیه و اندونزی و غیره  وارد می شود.

7

·        دلایل خاطره نویسی اما بهتر است که بررسی شوند.

·        چون ظاهرا بعضی ها با یادمانده ها و خاطره های تلخ و شیرین کلی نام و آوازه در می کنند و گله ای از هواداران پر و پا قرص گرد می آورند.

8

·        دلیلش شاید این باشد که خاطره نویسی نوعی تطهیر ضمنی خویش و تجلیل ضمنی از خویش است.

·        هیچ خاطره نویسی نبوده که از کثافتکاری های خود و امثال خود پرده بر دارد.

·        مرده ها و یا زنده های شهیر در خاطره ها بیشتر به بهانه شبیه اند تا خاطره نویس به تحریف دلبخواهی رخدادها و روندها نایل آید و برای امروز و فردای خود سرمایه ای درخور گرد آورد.

·        کس چه می داند.

·        شاید فردا رؤسای جمهور و وزرا و سران کشور از خاطره نویس های شهیر «انتخاب» شوند.

9

·        حالا سؤال دیگری به ذهن وارد می شود و آن اینکه اگر بفرض سحر همین کتاب خود را نه چند سال پیش، بلکه چند ماه پیش مثلا در عهد مشد حسن روحانی می نوشت، کسی حاضر به ترجمه اش می شد، چاپ و انتشار و فروش و نقد و معرفی پیشکش؟

پایان