پروفسور دکتر الفرد کوزینگ
برگردان شین میم شین
راسیونالیسم ماتریالیستی اسپینوزا
بنه دیکتوس
اسپینوزا (1632 ـ 1677)
فیلسوف هلندی،
مؤسس راسیونالیسم و انتقاد مدرن از انجیل
نماینده راسیونالیسم
ماتریالیستی
جهان بینی او
پانته ئیستی است.
·
اسپینوزا
نماینده راسیونالیسم ماتریالیستی بوده است.
1
·
او
دوئالیسم دکارت و ناپیگیری های ایدئالیستی ناشی از آن را مورد انتقاد قرار می دهد
و رد می کند.
2
·
جهان
بینی پانته ئیستی اسپینوزا به جوهری تجزیه ناپذیر متکی است که وجود مستقل از هر
چیز دارد و وجود آن در عین حال ماهیت آن را تشکیل می دهد.
3
·
ماهیت
جوهر، که اسپینوزا خدا و یا طبیعتش هم می نامد، خود را در صفات مشخصه لایتناهی اش نمودار
می سازد.
4
·
صفات
مشخصه جوهر به شرح زیرند:
الف
·
انبساط
ب
·
تفکر.
5
·
جوهر در
عین حال امری انبساط یافته و اندیشنده است.
·
(اسپینوزا «اتیک»، II، 1، 2)
6
·
جوهر با
صفات مشخصه اش در هیئت فرم ها (مودوس ها) نمودار می گردد:
الف
·
اجسام
مادی فرم های صفت مشخصه انبساط اند.
ب
·
ایده ها فرم
های صفت مشخصه اندیشیدن اند.
ت
·
دلیل
انطباق فرم های انبساط و اندیشیدن (مادی و معنوی)، یعنی یکسانی (هویت)وجود و تفکر این است که آندو علت
واحدی دارند.
7
·
شناخت ـ به
نظر اسپینوزا ـ به شرح زیر است:
الف
·
شناخت یعنی
تصویرسازی از چیزها و یا انعکاس چیزها
ب
·
شناخت یعنی
تصویرسازی از نظم و ترتیب چیزها و یا انعکاس نظم و ترتیب چیزها
ت
·
شناخت یعنی
تصویرسازی از نظم و ترتیب ایده ها و یا انعکاس نظم و ترتیب ایده ها.
7
·
تئوری
شناخت اسپینوزا بر احکام زیر استوار است:
الف
·
«نظم و
پیوند ایده ها با نظم و پیوند چیزها یکسان است.»
·
(اسپینوزا «اتیک»، II، 7)
ب
·
چون ایده
ها با چیزها انطباق دارند، پس حقیقی اند.
·
(اسپینوزا «اتیک»، I، 6)
ت
·
شناخت، چیزها
را در مد نظر دارد، نه ایده ها را.
پ
·
شناخت
باید تصور صحیحی از طبیعت ارائه دهد.
·
(اسپینوزا، «رساله مربوط به
اظهارات فهم» 22)
8
·
اسپینوزا
شناخت را به سه دسته متفاوت زیر تقسیم بندی می کند:
نوع اول شناخت
·
نوع اول شناخت
شامل عوامل زیرین می شود:
الف
·
تجربه
سست
ب
·
ادراک
حسی مبهم چیزهای منفرد مغشوش و در هم بر هم
ت
·
شناخت
حاصل از علائم و نشانه ها
·
یعنی شناخت
حاصل از داد و ستد فکری (آموزش)
پ
·
به نظر
اسپینوزا، ایده های حاصل از این نوع شناخت با چیزها انطباق ندارند، مغشوش و درهم
بر هم اند و منبع شناخت نادرستی اند.
نوع دوم شناخت
·
نوع دوم شناخت
به شرح زیر است:
الف
·
دانش
عقلی متشکل از مفاهیم مشترک
ب
·
دانش
عقلی متشکل از ایده های انطباقی
نوع سوم شناخت
·
نوع سوم شناخت
عبارت است از شناخت حاصل از تأمل و یا حاصل از الهام
9
·
بنظر
اسپینوزا، فقط نوع دوم و نوع سوم شناخت به حقیقت رهنمون می شوند.
· (اسپینوزا، «اتیک»، II، ص 40، تذکر، ص 2، 41 ، 42
«رساله مربوط به اظهارات فهم»، ص 15 ـ 16)
10
·
بنظر
اسپینوزا، شناخت باید با مفاهیم ساده آغاز شود که روشن، صریح و واضح و لذا حقیقی باشند.
11
·
بکمک
تعاریف و مفاهیم مشترک واضح و روشن می توان ایده های دیگری را در سیستم نتیجه گرفت
که متناسب با نظم و ترتیب چیزها باشند/
·
مراجعه
کنید به اسپینوزیسم در تارنمای دایرة المعارف
روشنگری
ادامه دارد
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر