اسپینوزیسم (2)
پروفسور دکتر مانفرد بور
پروفسور دکتر مانفرد اشتارک
برگردان شین میم شین
6
رنه دکارت (1596 ـ 1650)
فیلسوف، ریاضی
دان و عالم علوم طبیعی.
مؤسس راسیونالیسم
مدرن عصر جدید آغازین
تفکر
راسیونالیستی او را کارتزیانیسم نیز می نامند.
·
اسپینوزا در اتیک خود، انسانها را
بمثابه موجودات طبیعی در نظر می گیرد و نه بمثابه موجوداتی که به قول دکارت، بوسیله خرد معنوی رهبری می شوند.
·
·
مراجعه کنید به اتیک (اخلاق) در تارنمای دایرة المعارف
روشنگری .
الف
·
عرصه های تأثیر اتیک بنظر اسپینوزا امیال و علایق بشری اند.
ب
·
اسپینوزا سه حس اساسی را فرضیه بندی می کند:
ت
·
عشق، هوس و درد، که هر سه در غریزه حفظ نفس
ریشه دارند.
پ
·
عمل خیر، بنظر او، عملی است که طبیعت انسانی ما، ما را به انجامش
وامی دارد.
ث
·
بنظر اسپینوزا عشق و عقل،
تا زمانی که از قدرت برابر برخوردار باشند، برابرحقوق اند.
ج
·
زیرا اگر آندو قدرت تحقق بخشیدن به خود را داشته باشند،
واقعی می شوند، طبیعی می شوند، از دیدگاه اسپینوزا الهی، مقدس و بی چون و چرا می
شوند.
7
·
معنای بکلی غیرمذهبی پانته ئیسم
اسپینوزا همین جا بوضوح عیان می گردد.
الف
·
در اتیک اسپینوزا، خرد خادم علایق و امیال بشری است.
ب
·
زیرا خرد خود تنها بشرط
شکوفائی همگون علایق و امیال می تواند بطور کامل قوام یابد.
ت
·
انسان اما بدون نقش انتظام بخش خرد، تحت سلطه خطرناک امیال
قرار می گیرد.
پ
·
خرد به شناخت امیال نایل می آید و آنها را مهارپذیر می
سازد.
ث
·
شناخت قوانین طبیعی هرچه روشنتر و واضحتر و درک انسان از
قوانین طبیعی هرچه ژرفتر باشد، بهمان اندازه آزادی او برای تحقق ماهیت خویش وسیعتر
خواهد شد.
8
·
اسپینوزا به تعین مندی علی (علت و
معلولی) بی چون و چرای اراده باور دارد.
9
·
او در متافیزیک خود،
مبارزه بر ضد ایدئولوژی فئودالی ـ روحانی را ادامه می دهد.
10
·
در آموزش جوهر و دترمینیسم اسپینوزا،
خدمات ماهیتا ماتریالیستی و آته ئیستی او نمایان می گردد.
الف
·
دکارت سه جوهر را برسمیت می شناسد:
1
·
جوهر الهی
2
·
جوهر روحی (معنوی)
3
·
جوهر مادی
ب
·
اسپینوزا فقط جوهر واحدی را قبول دارد:
·
خدا و یا طبیعت
·
مراجعه کنید به پانته ئیسم
در تارنمای دایرة المعارف روشنگری
ت
·
طبیعت خداواره ابدی و همیشه همان که در عین حال بمعنی ماده است که در
جامه تئولوژیکی ـ پانته ئیستی عرضه می شود.
پ
·
جوهر در قاموس اسپینوزا، شالوده و اساس مشترک کلیه پدیده ها ست:
1
·
جوهر، مادی و انبساط یابنده است.
2
·
جوهر بطور عینی وجود دارد.
3
·
جوهر در زمان و مکان و در نحوه بود خود، لایتناهی و بی پایان است.
4
·
جوهر نمی تواند علتی غیر از خود داشته باشد.
5
·
جوهر، خود علت خویشتن است.
6
·
بدین طریق وجود خدای خالق ماورای جهانی مردود شمرده می شود.
7
·
اسپینوزا ـ به پیروی از دکارت ـ خواص
ماهوی (نحوه های بود) جوهر را که بی حد و حصرند، اتریبوت (صفات ممیزه) آن می نامد.
8
·
بنظر او، ما از تعداد بیشمار صفات ممیزه جوهر، فقط تفکر و انبساط را
می شناسیم، اما این بدان معنی نیست که جوهر نا
شناختنی است:
9
·
بی پایانی صفات ممیزه جوهر به معانی زیر است:
الف
·
به معنی به معنی کمال جوهر است.
ب
·
دلیل واقعیت جوهر است.
ت
·
دلیل استقلال و عدم وابستگی جوهر به خدای خالق است.
ادامه دارد
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر