اسپینوزیسم (1)
پروفسور دکتر مانفرد بور
پروفسور دکتر مانفرد اشتارک
برگردان شین میم شین
بنه دیکتوس
اسپینوزا (1632 ـ 1677)
فیلسوف هلندی،
مؤسس راسیونالیسم و انتقاد مدرن از انجیل
نماینده
راسیونالیسم ماتریالیستی
جهان بینی او
پانته ئیستی بوده است.
·
اسپینوزیسم، بررسی مسائل زیر را در برمی گیرد:
الف
·
فلسفه پانته ئیستی ـ ماتریالیستی اسپینوزا
را در برمی گیرد.
·
(پانته ئیسم عنوانی است برای جهان بینی ئی که منکر تفاوت ماهوی
میان خدا و جهان است.
·
پانته ئیسم مدعی انطباق به نحوی از انحای خدا و جهان است.
مترجم)
·
مراجعه کنید به پانته ئیسم در تارنمای دایرة المعارف
روشنگری
ب
·
تأثیر و تحول فلسفه پانته ئیستی ـ ماتریالیستی اسپینوزا را در روشنگری فرانسه و آلمان، بویژه در قرن
هجدهم میلادی، در برمی گیرد.
ت
·
تأثیر و تحول فلسفه پانته ئیستی ـ ماتریالیستی اسپینوزا را در ادبیات و در فلسفه کلاسیک بورژوائی
آلمان در برمی گیرد.
1
·
فلسفه اسپینوزا ـ عمدتا ـ از
بخش اخلاقی ـ سیاسی ئی با محتوای زیر تشکیل می یابد:
الف
·
از آزاد سازی حیات انسانی
از قید و بند مرحله بدوی ـ مذهبی که در آن، انسان تحت سلطه چیزها و مناسبات قرار دارد،
تشکیل می یابد.
ب
·
از اعتلای حیات انسانی به
پله عالیتر، آنجا که انسان به شناخت جهان نایل می آید، آگاهانه در جهان می زید و حیات
خود را با قوانین «طبیعی» تطبیق می دهد، تشکیل می یابد.
ت
·
این به معنی غلبه بر شیوه زندگی و فرم های معرفتی (شعورین) فئودالیسم
و فرم های معرفتی روحانیت است.
2
·
اسپینوزا در آثار تئولوژیکی ـ سیاسی خود (در سال 1670) برای اولین
بار انجیل را مورد انتقاد راسیونالیستی و ضد متافیزیکی قرار داد و بدین طریق مبانی
لازم را برای انتقاد علمی از انجیل پیریزی می کند:
الف
·
بنظر اسپینوزا، چون انجیل توسط انسان ها نوشته شده، پس باید
به آن هم همانند همه نوشته های دیگر بطور تاریخی برخورد شود.
ب
·
اعتقاد به اعجاز از
نادانی و از عدم شناخت علل حقیقی پدیده ها
سرچشمه می گیرد.
توماس هوبس (1588 ـ 1679)
ریاضی دان،
تئوریسن دولتی و فیلسوف انگلیسی در
عصر جدید آغازین
کتاب معروف او
«هیولا» نام دارد.
ت
·
اسپینوزا ـ در همنظری با ماتریالیست های جهان باستان و توماس هوبس ـ ترس را سرچشمه خرافات مذهبی می داند.
پ
·
او مذهب را در خدمت نگهداشتن مردم در یوغ ستم و بندگی تلقی
می کند.
3
·
اسپینوزا با درک نقش سیاسی مذهب، به نظرات بعدی روشنگری، بویژه به نظرات ماتریالیست
های فرانسه که این موضع را دنبال می گیرند، نزدیک می شود.
4
·
اسپینوزا شرایط اجتماعی ئی را در نظر دارد که نه فقط از ستم
روحانیت، بلکه همچنین از ستم دولتی آزاد باشد.
الف
·
اسپینوزا از دولت دموکراتیک سخن می راند.
ب
·
نظریه اسپینوزا مبنی بر
این که دولت باید ضامن شکوفائی آزاد ماهیت انسانی
باشد و بشریت نباید زیر یوغ قوانین بیگانه مذهبی و دولتی قرار گیرد، از اهمیت
انقلابی برای آموزش حقوق دولتی برخوردار بوده است.
ت
·
اسپینوزا مفهوم دولت را به
پله نوینی ارتقا می دهد که برای آن زمان، تازگی خاصی داشته است.
پ
·
اسپینوزا مدافع پیگیر و سرسخت حقوق طبیعی بوده است.
·
·
مراجعه کنید به حقوق طبیعی در تارنمای دایرة المعارف
روشنگری.
5
·
بنظر اسپینوزا فرامین
اخلاقی نمی توانند به بهتر شدن انسان ها منجر شوند.
·
برای اینکه حیات سیاسی تحت سلطه امیال، علایق و قدرت طلبی ها
ست.
الف
·
شناخت او از این نکته که با اخلاق دستوری مبتنی بر امر و
نهی نمی توان نظام نوینی را برقرار ساخت و باید به تشکیل جامعه ای با قانونیت
درونی پرداخت، خود را در حکم نبوغ آمیز او در رساله سیاسی اش (1677 میلادی) نمایان
می سازد:
ب
·
«اگر اداره جامعه درست باشد، امنیت دولت به موضعگیری اخلاقی انسان
ها نسبت به اداره درست جامعه موکول نخواهد بود.»
ادامه دارد
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر