هومانیسم و جنبش هومانیستی (2)

پروفسور ماتهویس کلاین

پروفسور مانفرد بور

برگردان شین میم شین

2
هومانیسم به معنی وسیع کلمه
هومانیسم از لحاظ تاریخی

• هومانیسم ازلحاظ تاریخی به معنای عام آن و بنا بر ماهیت آن با تأمل آگاهانه انسان در باره خویشتن خویش، با سؤال در باره مقام و جایگاه انسان در جهان، در باره ماهیت، سرشت و سرنوشت انسان و در باره معنا و هدف هستی انسانی بطورکلی آغاز می شود.

• شرایط تاریخی ـ مشخص زندگی اجتماعی و معنوی انسان ها همیشه پیش شرط مسئله هومانیسم بوده اند.
• این سؤال در فرم های تاریخی اولیه اش تنها در روند تقسیم اجتماعی کارمطرح شود که نتیجه دردناکش جدائی کار فکری از کار جسمی بود، آنگاه که نظام اشتراکی اولیه انسان ها، وحدت و برابری اجتماعی اولیه انسانها از هم می گسلد و مناسبات اجتماعی ئی قوام می یابند که در آنها انسانها دیگر بمثابه موجودات نظام واحد، با حقوق و تکالیف مساوی با یکدیگر در رابطه قرار نمی گیرند، بلکه بمثابه موجودات نابرابر، با حقوق و تکالیف نابرابر، بمثابه برده و ارباب، بمثابه غلام و آزاد، استثمار شونده و استثمارگر، محکوم و حاکم و خلاصه بمثابه طبقات متخاصم رو در روی هم قرار می گیرند.

• هرجا که این توسعه اجتماعی جامه عمل می پوشد، آنجا به نحوی از انحاء سؤال در باره انسان و معنای هستی او مطرح می شود.

• جامعه طبقاتی آنتاگونیستی می بایستی این سؤال را به همراه بیاورد، زیرا آن بود که وحدت و برابری انسانها را تار و مار کرده بود و موجودیت نوعی اجتماعی و وحدتمند انسانها را به طبقات مختلف تجزیه و بطور ایندیویدوئالیستی وارونه کرده بود.

• بدین طریق انسان، می بایست خود به مسئله خود بدل شود.

• این مسئله از آغاز، مسئله ای عمیقا اجتماعی بوده، اگرچه انسان دیرزمانی از آن غافل بوده است.

• تلاش برای شناخت و حل این مسئله هدف اصلی و واقعی همه تفکرات و تمایلات هومانیستی حقیقی بوده است.
• تلاش هائی که در دوره های مختلف تاریخی از سوی شعرا، نویسندگان، اندیشمندان و قبل از همه، در مبارزات طبقاتی توده های زحمتکش برای حل این مسئله صورت می گیرند، متنوع و متضاد بوده اند.
• هرکدام از این تلاش ها مهر زمان خود را بر پیشانی خویش دارند و تحت تأثیر شرایط اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و روحی (فکری) معینی بوده اند.

• این تلاش ها اما علیرغم کلیه تفاوتمندی های بطور تاریخی و اجتماعی مشروط خویش دارای وجوه مشترکی نیز بوده اند که از پیوست و استمرار در تاریخ هومانیسم (از نطفه های اولیه هومانیسم در آنتیک تا هومانیسم سوسیالیستی) حکایت می کنند که تنها با مبارزه طبقاتی طبقه کارگر و با تحقق ساختمان سوسیالیسم و کمونیسم می توانند تحقق یابند و به کمال رسند.

ادامه دارد