فرهنگ مفاهیم فلسفی (الف) اصل هم خوانی (اصل کورسپاندنتس) (۲) (بخش آخر)

نیلز بور
(Niels Bohr)

(۱۸۸۵ ـ ۱۹۶۲)

  ‏ فیزیکدان دانمارکی

برنده جایزه نوبل فیزیک (۱۹۲۲)

 که شهرت او بیشتر به علت ردکردن مدل اتمی ارنست راترفورد و ابداع مدل اتمی خود است.

   مدل اتمی او به مدل منظومه ای معروف است.

 پروفسور دکتر گونتر کروبر

برگردان 

شین میم شین 

 

۶

·     اصل هم خوانی، بر خلاف اصول علمی دیگر مثلا اصول واریاسیون، مثلا اصل بقای انرژی و غیره، نه بر اوبژکت ها، روندها، سیستم ها و غیره مادی، بلکه بر پیوند تئوری های علمی نسبت داده می شود.

 

۷

·     اصل هم خوانی به همین دلیل، اصلی متاعلمی است که جای خود را در متدئولوژی عام علوم دارد.

 

۸

·     واقعیت امر منعکسه در اصل هم خوانی به لحاظ فلسفی مبتنی بر رابطه دیالک تیکی حقیقت نسبی با حقیقت مطلق است.

 

۹

·     هر تئوری علمی که به انعکاس متناسب عرصه اوبژکتی معینی می پردازد و بدین معنا حقیقت نسبی ئی را نمودار می سازد، با توسعه فراتر شناخت علمی، با نفوذ در ماهیت نظام بالاتر، به مثابه تئوری باطل دور انداخته نمی شود.

·     بلکه به معنی دیالک تیکی اش، نفی می شود.

·     یعنی در حقیقت نسبی نظام بالاتر به مثابه مورد مرزی حفظ می شود.

 

۱۰

·     تئوری جدید، تئوری کهنه را نفی می کند، ولی نه نفی متافیزیکی.

·     آن سان که آن را به طور کلی به مثابه تئوری باطل دور اندازد.

·     بلکه به طور دیالک تیکی نفی می کند.

·     (نفی دیالک تیکی می کند. مترجم)

·     آن سان که محدودیت تئوری کهنه را نشان می دهد و همزمان ارزش های پارامتر خاص را،  یعنی ارزش هایی را که ماهیت نظام نازلتر را روی هم رفته درست منعکس می کردند، به مثابه مورد مرزی تلقی می کند.

 

۱۱

·     از این نقطه نظر، اصل همخوانی از سویی بیانگر مؤثریت قانون دیالک تیکی نفی نفی و از سوی دیگر بیانگر وحدت دیالک تیکی گسست و پیوست در عرصه  توسعه شناخت علمی است.

 

۱۲

·     هگل در چارچوب سیستم ایدئالیستی ـ عینی اش، با گشتاور (ممان) عرفانی ساز بالضروره عرضه شده اش از درک تاریخ فلسفه، قانونمندی شناخت مشابه به اصل هم خوانی را بنیان گذاشته است.

 

۱۳

·     بنابرین، هر سیستم فلسفی سیستم ماقبل خود را، یعنی سیستمی را که خود از آن نشئت گرفته است، نفی می کند.

·     آن سان که مقوله اساسی آن را به مثابه تعریف یکجانبه ای (مورد مرزی) از مقولات عام اثبات می کند و همزمان، آن را در این فرم در خود اینتگریزه (همپیوند) می سازد.

 

۱۴

·     هر سیستم فلسفی بدین طریق کل توسعه ای را که اندیشه در سیستم های فلسفی ماقبل از سر گذرانده است، به مثابه گشتاورهای (ممان های) انتزاعی و تابعه سیستم خود در خود حفظ می کند.

 

·     مراجعه کنید به حقیقت.

 

پایان